donderdag 28 november 2019

Friese kapiteins (34) : Idzart van Grovestins


Friese kapiteins (34) : Idzart van Grovestins
In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is verschenen.

Achtergrond
De familie Grovestins behoorde tot de oude Friese adel. Hun oorsprong ligt in het dorp Engelum, alwaar vanouds de 'Groue Stins' stond.
Oorspronkelijk had deze stins de naam Sirtema, waardoor deze familie zich ook wel Sirtema van Grovestins noemde.
Later kwamen er ook nog Grovestinsen in Hurdegarijp en Koudum.
Deze familie heeft een aantal bekende en voorname leden voortgebracht waarvan ik een aantal in het bijzonder noem:
  • Wybe van Grovestins (?-1482), alias 'Skerne Wybe'. Hij was een beruchte vetkoper en dankte zijn bijnaam 'Skerne' aan het feit dat hij zijn hoofd kaalgeschoren had. Hij had de zegswijze 'Net te froed, net te tsjoed', wat wil zeggen 'niet te goed, niet te kwaad'.
  • De twee broers Wybe (ong. 1540-1600) en Oene van Grovestins (ong. 1550-?) ondertekenden het smeekschrift van het Verbond der Edelen, welke op 5 april 1566 aan de landvoogdes Margartha van Parma werd aangeboden.
  • Frederick van Grovestins (1668-1730) was luitenant-generaal van de cavallerie en gouverneur van Bergen op Zoom. In 1709 was hij aanwezig bij de Slag bij Malplaquet en in 1712 ondernam hij een spectaculaire vergeldingstocht door Noord-Frankrijk.
Omstreeks 1575 werd onze Idzart geboren als zoon van Wybe van Grovestins en Johanna Bulter.
Vader Wybe was van 1561-1572 grietman van Menaldumadeel, maar moest afstand van deze functie nemen vanwege zijn sympathie voor de opstand. Wybe sloot zich aan bij de watergeuzen en werd luitenant onder de bekende watergeus Duco van Martena, die in 1572 tot luitenant-admiraal van Friesland was benoemd. In 1578 werd hij wederom, nu tot zijn overlijden in 1600, de grietman van Menaldumadeel

Op 26 mei 1593 wordt Idzart ingeschreven aan de Universiteit van Franeker, als 'Idzardus Groustins'.
Idzart (ook wel: Edzart) huwde ongeveer in 1600 met Beyts van Oenema (of: Unema), waarvan we verder nog geen gegevens hebben.
Wel lijkt het voor de hand liggend dat ze uit het edele geslacht Unema uit Blija stamt, net zoals de grootmoeder van Idzert.

In 1607 huwde hij voor de tweede maal met Hester Huysckens, dus zal Beyts enige tijd daarvoor zijn overleden.
Helaas is ook van deze Hester (of: Elisabeth) niets bekend.
Ook deze Hester zal ongetwijfeld van hoge- of adellijke komaf zijn geweest.
Uit beide huwelijk zijn geen kinderen bekend.

Militaire carrière
Op 11 oktober 1596 werd Idzart benoemd tot 'vendrighopman'. Hij zal wellicht op dat moment nog vaandrig geweest zijn.
Samen met zijn broer Frederick vocht hij in de voorhoede onder luitenant-kolonel Taco van Hettinga, in de bekende Slag bij Nieuwpoort in 1600.
Het jaar erop komen we hem nog tegen in de veldtocht naar Brabant, waar hij samen met vijf andere kapiteins, onder Quirijn de Blau diende.
Tevens was hij in 1601 aanwezig bij het Beleg van Rijnberk.
Op 18 november 1603 werd hij als kapitein opgevolgd door Pieter van Dekema, welke een half jaar later de dood al vond, tijdens het bloedige beleg van Oostende in België. Idzart werd dat jaar de nieuwe grietman van Menaldumadeel, zie hieronder.

Bestuurlijke carrière
Op 17 november 1603 werd hij grietman van Menaldumadeel, welke functie hij tot zijn overlijden in 1613 uitoefende.
Zijn voorganger was Tjalling van Eysinga,woonachtig op Heringa State te Marssum, die op 31 augustus 1603 was overleden.
In 1604 was hij volmacht namens Menaldumadeel naar de Friese landsdag in Leeuwarden.
Het jaar erop, in 1605, komen we nog een opvallende gebeurtenis tegen:

'In 1605 werd hem als Kapitein het bevel opgedragen over een, door hem aangeworvene krijgsbende, met last om zich met dezelfve naar Oldeberkoop te begeven, doch reeds in hetzelfde jaar weder bedankt'.
Twee jaar later weigerachtig zijnde, 's lands schatting wegens zijne Grietenij op te brengen, werd er bevel gegeven hem door een compagnie te doen executeren; doch hij nam aan binnen vier dagen te zullen betalen'.
Na Idzart zijn overlijden in 1613 volgde Tjerk van Herema uit Berlikum hem op als grietman.

Schilderij
Er was een prachtig portret van hem, gemaakt in 1613 door de bekende schilder Jan Urbeijns de Salle.
Idzart draagt hier een kanten plooikraag en hij heeft zijn linkerhand aan het gevest van een degen. Aan de gordelriem draag hij behalve een tandenstoker, een penning.
Deze penning is bijzonder, omdat hierop drie wapens staan afgebeeld en een latijnse tekst.
Het meest linker wapen is die van Grovestins, met de drie sterren.
De andere twee zijn waarschijnlijk van zijn twee vrouwen, waarvan de rechter zo te zien in vier vakken is gedeeld.
De randtekst op de penning is als volgt:
A DOMINO FACTUM EST ISTUD (vrij vertaald: de Heer heeft het gedaan)
Het schilderij is helaas in 1940 tijdens de oorlog verloren gegaan.

Schilderij van Idzart van Grovestins, gemaakt in 1613.
Toegeschreven aan Jan Urbeijns de Salle.

Detail van de penning die Idzart op het schilderij draagt.


Gedicht van Gysbert Japicx
In het werk 'Friesche rymlerye' van de bekende 17e eeuwse Friese dichter Gysbert Japicx (1603-1666) staat een gedicht waarin volgens de makers van het 'Stamboek' Idzart waarschijnlijk wordt bedoeld.  Het heet 'Tijd-kirtige Pittear lanze wey, twissche Egge, Wyneringh in Goadsfrjuen', waarbij met Goadsfrjuen dan Idzart wordt bedoeld.

 Familiewapen

Familiewapen Grovestins
(Stamboek van den Frieschen Adel)


Dit wapen is gedeeld: links de veel gebruikte halve Friese adelaar en rechts drie sterren paalsgewijs op een blauw veld.
Op andere afbeeldingen ontbreekt de adelaar overigens.

Familieleden in het leger
  • zijn vader Wybe van Grovestins (ong. 1540-1600) was luitenant
  • zijn oom Balthasar von Warkotsch (ong. 1530->1561) was (rooms) K.M. Maarschalk op het beruchte blokhuis te Leeuwarden.
  • zijn broer (ong. 1575-1603) was kapitein en overleed in Oostende
  • zijn zwager Popcke van Roorda (ong. 1570->1609) was vermoedelijk ook kapitein
Vaandel

Het compagnie-vaandel van Idzart van Grovestins, omstreeks 1600.

Compagnie nr. 8
* Idzert van Grovestins (*ong. 1575-U1613)
* Kapitein van 1596-1613
* Voorganger: ?
* Opvolger: Pieter van Dekema
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Engelum

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.

Friese Nassause Regiment
Kapitein

Friese Nassause Regiment
Luitenant
  1. Rienck van Sytzama
Groninger Nassause Regiment
 Kapitein
  2. Boiocko van der Wenghe
Hoogduitse Nassause RegimentKapitein

Gepost door op Geen opmerkingen:
Labels: , , , , , , , , , , , , , ,

donderdag 21 november 2019

Friese luitenants (1) : Rienck van Sytzama


Friese luitenants (1) : Rienck van Sytzama
In deze serie worden de Friese luitenants behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is verschenen.

Achtergrond
De familie Van Sytzama behoort tot de oude Friese adel en heeft zijn oorsprong in het dorp Arum, in de toenmalige grietenij Wonseradeel.
Later ontstond ook de Sytzama State te Tzummarum en werd ook de Beslinga State te Friens een voornaam stamhuis.
In 1809 liet nazaat Willem Hendrik van Sytzama in Kollum het Sytzamahuis bouwen, die later als gemeentehuis diende.
Twee leden van de familie, die overigens nog steeds voortleeft, werden in 1814 in de adelstand verheven.
Rienck, soms ook met de latijnse vorm Rinco genoemd, werd omstreeks 1590 geboren als zoon van Douwe van Sytzama (1548-1607) en Jetske van Beslinga (ong. 1550-1616).
Hij moet zijn voornaam hebben gekregen via zijn tante Idtje Riencksdr. Baerdt, die met zijn oom Pier van Sytzama was gehuwd.
Zij kregen geen kinderen, waardoor de voornaam Rienck op deze manier toch in de familie bleef.
Vader Douwe was grietman van Idaarderadeel van 1578-1586 en van 1601-1607 en woonde op Beslinga State te Friens.
Deze prachtige state was dus via Jetske in de familie Sytzama terecht gekomen waarna de state nog tot 1849 in deze familie bleef.



Beslinga State te Friens
(tekening J. Stellingwerf, 1723)


Sytzama State te Arum
Aan het einde van de 15e eeuw woonde hier al een Pier Sytzes, waardoor de achternaam Sytzema dus verklaard zou kunnen worden.
Rienck zijn grootvader Pier Harmens van Sytzama woonde hier halverwege de 16e eeuw en zijn oma Rientje Douma van Oenema  hertrouwde na Pier zijn overlijden in 1557 met Rienck van Baerdt.
Vermoedelijk woonden Rienck van Sytzama zijn oom en tante, Pier van Sytzama en Idtje Riencksdr. Baerdt, ook te Arum op Sytzama State.
Ondanks deze wat onzekere periode, bewoonde onze Rienck van Sytzema hierna het aloude stamslot.




Twee afbeeldingen van Sytzama State te Arum: de voor- en achterkant.
Gemaakt in 1725 door de tekening J. Stellingwerf.


Voorzover bekend is dit de enige of één van de weinige keren dat Stellingwerf twee afbeeldingen van hetzelfde gebouw maakte.
Bijzonder aan de 'achterkant' is dat de typisch 17e eeuwse tuinaanleg is te zien.


De plaats van Sytzama State is met een rode pijl aangegeven.
Het lag halverwege aan de weg van Arum naar Kimswerd.




Printscreen van Googlemaps.
Hier is met een ronde stip de huidige plaats aangegeven, welke nu volledig met bomen is begroeid.


 Militaire carrière
Al vroeg zal Rienck zijn militaire opleiding hebben gekregen, maar opvallend is dat hij op 9 september 1614 al werd aangesteld als kapitein over een compagnie waardgelders; een groep huursoldaten. Hetzelfde gebeurde op 14 maart 1622 bij een andere compagnie waardgelders.

Zijn echte officierscarrière begon echter toen hij op 24 mei 1621 tot vaandrig werd benoemd in de compagnie van hopman Jan Sageman uit Bolsward. In die stad komen we hem in 1625 nog tegen als Sageman daar garnizoen houd.
Op 1 juli 1625 werd hij luitenant in dezelfde compagnie, die nu echter onder leiding stond van kapitein Hessel van Aysma, omdat Jan Sageman op 28 april was overleden. Tegelijk werd Lodewijk van Harinxma overigens de nieuwe vaandrig.
Op 8 oktober 1632 overleed Rienck te Maastricht. Deze stad was na een dik twee maanden durend beleg op 22 augustus 1632 veroverd op de Spaansen. Hij heeft dus waarschijnlijk dit beleg meegemaakt. Zeker is dat er vijf Friese compagnieen aanwezig waren in het 'Friese' quartier, naast het kwartier van Johan Maurits van Nassau.
Op 12 oktober daaropvolgend werd Rienck begraven in één van de kerken in Maastricht. Welke is helaas niet bekend en ook zijn grafsteen is niet meer aanwezig.
printscreen  uit het 'Adelyk en aanzienelyk wapenboek' van Abraham Ferwerda uit 1760.



Familiewapen

Familiewapen Van Sytzama
(Stamboek van den Frieschen Adel)


Familieleden in het leger
  • zijn oomzegger Jarich Tjercks van Herema (1609-1661) was kapitein en majoor in het Staatse leger
  • zijn oomzegger Christoffel van Sytzama (1624-1665) was kapitein
  • zijn oomzegger Douwe van Sytzama (1620-1672) was kapitein
Heel veel latere leden van de familie Van Sytzama zijn officier in het Nederlandse leger geweest.
In 1814 richtte Johannes Galenus van Sytzama (1767-1839) een eigen regiment op, die nog steeds onder de naam voorbestaat: het Regiment Huzaren van Sytzama.
Vaandels
Niet bekend.
Compagnie nr. ?
* Rienck van Sytzama (*ong.1590 -U1632)
* Luitenant van 1625-1632 in de compagnie van kapitein Jan Sageman
* Voorganger: ?
* Opvolger: ?
* Hoogste militaire functie: luitenant
* Woonplaats: Arum

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.

Friese Nassause Regiment
Kapitein

Friese Nassause Regiment
Luitenant

  1. Rienck van Sytzama


Groninger Nassause Regiment
 Kapitein
  2. Boiocko van der Wenghe
Hoogduitse Nassause Regiment
Kapitein

Gepost door op Geen opmerkingen:
Labels: , , , , , , , , , , , ,

zondag 17 november 2019

States/Kastelen (4) : Sytzama State te Arum


Sytzama State te Arum

De nog steeds bestaande familie Van Sytzama behoort tot de Friese adel, die zijn oorsprong in het dorpje Arum heeft.
Aan het einde van de 15e eeuw woonde hier al een Pier Sytzes, waardoor de achternaam Sytzema dus verklaard zou kunnen worden.
Hieronder een voorlopig opgestelde lijst van bewoners/eigenaars van deze voorname state in Arum (voormalige gemeente Wonseradeel).

Jaartal Bewoners Overige
in 1484 - <1492 Pier Sytzes + Joest N.N. Woonde te Arum
<1539 Harmen Piers van Sytzama +
Tjets van Hiddema		 zoon. Onzeker of hij wel in Arum woonde, wel o.a. te Pingjum
<1557
------
>1591		 Pier Harmens van Sytzama +
Rientje Douma van Oenema
-----
Rienck Sjoerds Baerdt +
Rientje Douma van Oenema
(haar 2e huwelijk)		 zoon.

------


hun zoon Ulcke Riencks Baerdt wordt in 1566 te Arum geboren.
De familie Baerdt had echter ook een eigen state in Arum.
<1584 Pier Pier van Sytzama +
Idtje Riencksdr. Baerdt		 zoon. Niet zeker of hij in Arum woonde.
LET OP: Idtje was dochter van Rienck Sjoerds Baerdt, die (ook?) gehuwd was met Rientje Douma van Oenema, zie hierboven.
------
Zijn broer Douwe Piers van Sytzama woonde te Friens op Beslinga State met Jetske van Beslinga.
Te Friens woonde later ook die zijn zoon Andries Douwes van Sytzama, gehuwd met Johanna van Arentsma.
ong. 1610?-1632 Rienck van Sytzama zoon van bovengenoemde Douwe van Sytzama.
Kapitein en ongehuwd.
1643?-1673 Jetske Andries van Sytzama +
Jarich Tjerks van Herema		 trouwden in 1643.
Lieten volgens tekening ervan, de state in 1665-1666 geheel nieuw bouwen.
1675?-<1722 Tjerk Jarichs van Herema +
Wick van Sytzama		 zoon.
Zij is dochter van Christoffel van Sytzama, die weer zoon van Andries van Sytzama was, bovengenoemd.
<1784 Allard Ruurds Scheltinga +
1. Catharina Huidekoper
2. Trijntje Gerlofs Schellingwou		 Zeer rijke vervener.  Allardsoog naar hem vernoemd.
In 1813 overleden.
<1814? Augustus Robertus van Dalsen +
Dieuwke Pesma		 oud-notaris te Harlingen.
NB: in 1817 wordt een Scheltinga State onder Arum verkocht; zou dit Sytzama State zijn?
Overleden 1-9-1818 te Arum.
https://www.friesgenootschap.nl/images/dvf/DVF-0335-1914-22.pdf
1828 Groote verkoop van boomen te Arum op Herema-Sytzama-State, dat in Februari werd afgebroken.
https://www.friesgenootschap.nl/images/dvf/DVF-0318-1913-21.pdf


Sytzama State te Arum 
(tekening 1725, J. Stellingwerf)

Tekst: aen den wegh naer Kimsweert in Wonseradeel in de jaren 1665 en 1666 geheel nieu herbouwt door vrouwe Jetske van Sytzama, wed wijlen jonker Jarich van Heerma, majoor van een regemt te voet, 1725.


Tekst: Sytzama State te Arum in Wonseradeel van achteren te zien,
(tekening 1725 door J. Stellingwerf)
Voorzover bekend is dit de enige of één van de weinige keren dat Stellingwerf twee afbeeldingen van hetzelfde gebouw maakte.
Bijzonder aan de 'achterkant' is dat de typisch 17e eeuwse tuinaanleg is te zien.

De plaats van Sytzama State is met een rode pijl aangegeven.
Het lag halverwege aan de weg van Arum naar Kimswerd.

Googlemaps. Hier is met een ronde stip de huidige plaats aangegeven, welke nu volledig met bomen is begroeid.



Meer informatie:
zie ook: http://www.stinseninfriesland.nl/SytzamastinsArum.htm

States en kastelen in Friesland en daarbuiten

Van onderstaande states heb ik de lijst van bewoners deels kunnen reconstrueren en informatie toegevoegd welke nog niet voor handen was.
Uiteraard is voor verdere informatie de site van Kees Braaksma onmisbaar, zie http://www.stinseninfriesland.nl/
Alle relevante gevonden informatie is doorgestuurd naar Kees.
  1. Sassinga State te Hennaard
  2. Aebinga State te Hijum
    3.
  3. Kasteel Poelwijk te Oud-Zevenaar
  4. Sytzama State te Arum

Gepost door op 1 opmerking:
Labels: , , , , ,

zaterdag 16 november 2019

Friese kapiteins (33) : Johan van Bonga


Friese kapiteins (33) : Johan van Bonga
In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is verschenen.

Achtergrond
De Friese adellijke familie Bonga werd ook veelal Bunga of Buwinga genoemd. Er zijn ook nog drie verschillende takken, waarvan de verwantschap helaas (nog) ontbreekt. Johan behoorde tot de 'tak uit Holwerd en Waaxens' in Westdongeradeel.
Johan, ook wel Jan genaamd, werd circa 1520 geboren als zoon van Syds van Bonga en Rints van Roorda.
Zijn ouders woonden op Bonga State te Holwerd en deze Syds was grietman van Westdongeradeel.



Foto Bonga State te Holwerd
(bron: "De monumenten van geschiedenis en kunst" / www.stinseninfriesland.nl)


Omstreeks 1550 zal Johan gehuwd zijn met Sijts van Aylva, dochter van Rienck van Aylva en Hil van Roorda.
Zij was afkomstig van Roorda State te Genum.
Uit hun huwelijk zijn geen kinderen geboren.
Na het overlijden van Johan, hertrouwde Sijts met Doecke van Aysma waarna zij bleven wonen op Bonga State.

Bestuurlijke carrière
In 1560 wordt Johan van Bonga als grietman van Westdongeradeel benoemd. Hij volgde toen Sake van Ringia op, die dat jaar overleed.
Johan was een groot voorstander van de hervorming en was één van de ong. 200 edelen die op 5 april 1566 het zogenaamde Smeekschrift aanbood aan de landvoogdes Margaretha van Parma.
Na de beeldenstorm tekende hij het akkoord met landvoogdes Margaretha op 23 augustus 1566.
Toen echter bekend werd dat de Spaanse Hertog van Alva naar Nederland zou komen, vluchtte Johan naar de Duitse stad Emden, waar veel Nederlandse protestanten een veilige plek hadden gevonden.
In zijn plaats werd de Spaansgezinde Reinier van Frittema in 1567 benoemd tot grietman van Westdongeradeel.

Militaire carrière: Geus
Na zijn afzetting als grietman, besloot Jan actief de opstand te gaan steunen. Met zijn positie, macht en geld kon hij ook een actieve bijdrage leveren aan de opstand tijdens de 80-jarige oorlog. Tijdens zijn ballingschap, hij was immers absoluut niet meer welkom en veilig in Friesland, sloot hij zich aan bij de Geuzen. Jan werd hopman (=kapitein) van een compagnie soldaten.
Al op 23 mei 1568 vocht Johan mee in de Slag bij Heiligerlee, welke werd gewonnen en als startpunt van de opstand wordt gezien.
Op 21 juli 1568 was Johan aanwezig bij de Slag bij Jemmingen, die dramatisch verliep voor de geuzen.
Johan kon hierbij maar ternauwernood ontsnappen door weg te zwemmen en naar Oostfriesland terug te keren.
Kort daarna, op 10 september 1568, wordt hij officieel verbannen en zijn goederen verbeurd verklaard.

Slag bij Heiligerlee
(tekening van Frans Hohenberg, wikpedia)

Militaire carrière: Watergeus
Begin 1569 maakt hij zich van een schip meester en voegde zich bij de Watergeuzen.
In mei 1570 plundert hij het stadje Hindeloopen, wat ook wel een landgang werd genoemd.
In de zomer van 1572 probeert hij Dokkum te veroveren, hetgeen echter mislukte. Hij vluchtte naar het inmiddels Protestantse Enkhuizen.
Op 19 augustus 1572 bezet hij, samen met de Geuzen Tiete van Hettinga en Aedo van Gabbema, de stad Sneek en reeds de volgende dag stond hij voor de poort van Bolsward. Op 24 augustus neemt hij deze stad in. Johan had de smaak te pakken en op 28 augustus verslaat hij de Spanjaarden bij Dokkum. Hierop volgde echter de verschrikkelijke Waalse Furie, waarbij Waalse troepen in Spaanse dienst de stad weer ontzetten en vervolgens plunderden en een grote stadsbrand veroorzaakten.
Hierna moet Johan de Friesland toch enige tijd verlaten en raakt hij even buiten beeld.
Op 3 augustus 1578 was hij echter weer aanwezig toen het Beleg van Deventer begon en toen deze stad werd ingenomen en op 19 november hetzelfde jaar, trok Johan Bonga terug naar Friesland en ijverde voor de Unie.
In 1579 kreeg Johan van Bonga van Stadhouder Rennenberg, het bevel over de stad Bolsward, waardoor hij dus commandant werd.
Op 17 juni 1580 probeerde hij de schans 'De Opslag' bij Delfzijl te ontzetten, welke door de overgelopen Rennenberg werd belegerd.
De schans had zich echter toen al overgegeven.
Op 20 juli 1580 probeerde hij de Schans bij Delfzijl in te nemen en bij de aanval op Groningen op 17 augustus 1580, raakte Johan bij Aduarderzijl in zijn been geraakt.
Hij herstelde niet meer van de verwondingen en stierf twee maanden later te Leeuwarden, alwaar hij op het Oldehoofster kerkhof werd begraven.
Volgens het 'Biographisch Woordenboek' uit 1854 '...verdient hij onder de voornaamste bevrijders des Vaderlands te worden genoemd'.

 Afbeelding
In de online collectie van het Rijksmuseum is een afbeelding bewaard waarop de watergeuzen Jacob Cabeljau en Jan Bonga samen staan afgebeeld met het jaartal 1572. Het is een kopie van een originele tekening gemaakt door de 19e eeuwse kunstschilder Johannes Hilverdink.
(tip via Biografisch Portaal)

Tekening van de watergeuzen Jacob Cabeljau en rechts Johan van Bonga
(Rijkstudio Rijksmuseum)


 Familiewapen

Familiewapen Buininga of Bunga
(wapenboek Hesman)


Familieleden in het leger
  • de zoon van zijn stiefbroer, Sicke van Tjessens (?-1572), was ook watergeus. 
    Sicke was gehuwd met Auck van Bonga, die weer een dochter van Syds van Bonga en N.N. van Scinsema was.
Vaandels
Niet bekend.

Compagnie nr. ?
* Johan van Bonga (*ong. 1520? -U1580)
* Kapitein van 1568-1580
* Voorganger: nvt
* Opvolger: ?
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Holwerd

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.
Friese Nassause Regiment

Gepost door op 1 opmerking:
Labels: , , , , , , , , , , , , , , ,

vrijdag 8 november 2019

Friese kapiteins (32) : Wybren van Roorda


Friese kapiteins (32) : Wybren van Roorda
In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is verschenen.

Achtergrond
De familie Roorda behoord tot de oude Friese adel en heeft twee verschillende takken.
De eerste komt uit Tzummarum, Kubaard en Menaldum en de andere, die van Wybren van Roorda, heeft zijn roots in Genum.
Omstreeks 1400 woonde stamvader Aeltze van Roorda al op Roorda State te Genum.
Wybren van Roorda zal omstreeks 1610 zijn geboren, als zoon van Syds van Roorda (1568-1617) en Luts van Scheltema (ong. 1580->1632).
Zijn ouders, die overigens achterneef/nicht van elkaar waren, woonden op Clant State in Augsbuurt in de grietenij Kollumerland.
Deze state was in 1545 gebouwd door de man van de zus van Wybren zijn overgrootmoeder: Claes Clant en Anna Herckema.
Deze zus, Ursul van Herckema, was ong. 1540 getrouwd met Schelte van Scheltema en zij kwamen later op deze state te wonen.
Hun dochter Tieth van Scheltema trouwde ong. 1560 met Wijbren van Roorda en zij werden de volgende bewoners van Clant State.
Zij waren de ouders van bovengenoemde Syds van Roorda.
Toen de state in 1722 werd getekend werd deze bewoond door kapitein/grietman Douwe Feye van Aylva.
Zijn moeder Luts van Aylva was eerder gehuwd geweest met Feye van Scheltema.
Die zijn vader, Frans van Scheltema, was weer een broer van Luts van Scheltema.

Clant State te Augsbuurt,
(tekening J. Stellingwerf, 1722)


Militaire carrière
Wybren zal eerst de gebruikelijke functie van vaandrig en luitenant hebben gehad.
Op 9 maart 1631 werd hij benoemd tot kapitein van een compagnie.
Hij volgde daarbij zijn oom Frans van Scheltema op, het wellicht wat rustiger aan wilde doen, want hij overleed pas in 1653.
In 1633 liep kapitein 'Jr. Wybrandt van Roorda' mee in de lijkstatie van de overleden Friese stadhouder Ernst Casimir.
Op 30 november 1641 wordt hij opgevolgd door Rienck van Adelen.
Er zijn van Wybren nog geen militaire activiteiten bekend.

Lijkstatie Ernst Casimir, 1633


Familiewapen

Familiewapen Roorda (van Genum)
Stamboek van den Frieschen Adel


Deze tak (Roorda, van Genum) heeft het wapen met het Moriaanshoofd, naar het gelijke verhaal van een voorvaderlijke ridder die in een veldslag in het heilige land een Prins der Moren in een duel versloeg en zijn hoofd toonde aan zijn medestrijders.

Familieleden in het leger
  • Zijn broer Wopcke van Roorda (>1615->1643) was kapitein
  • Zijn oom Sybe van Roorda (1563-1586) was kapitein, die overleed bij de Slag bij Boksum.
  • Zijn oom Wijbrand van Roorda (?-1584) was kapitein in het Spaanse leger.
  • Zijn oom Wigle van Hania (ong. 1570-1630), gehuwd met Aaltje van Scheltema, was kapitein
  • Zijn zwager Werp van Tjessens (ong. 1560-<1626) was vaandrig
  • Zijn zwager Schelte van Scheltema (ong. 1570->1631) was kapitein
  • Zijn zwager Bonifacius van Scheltema (ong. 1580-1633) was kapitein
  • Zijn zwager Frans van Scheltema (ong. 1585-1653) was kapitein
Vaandels
Niet bekend.
Compagnie nr. 59
* Wybren van Roorda (*ong. 1610-U>1640)
* Kapitein van 1631-1641
* Voorganger: Frans van Scheltema
* Opvolger: Rienck van Adelen
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Vermoedelijk Augsbuurt

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.
Friese Nassause Regiment



Gepost door op Geen opmerkingen:
Labels: , , , , , , ,
Abonneren op: Posts (Atom)

Zoeken in deze blog