Blog van André: mei 2021

In de kerk van Bornwirdt ligt de enorme grafzerk uit 1563 van Frans van Aylva (1513-1563) en zijn tweede vrouw Rixt van Unia (?-1606).

Deze steen bevat nogal wat wapens, welke volgens mij nog niet allemaal verklaard zijn.

Duidelijk is dat voor de kijker, het linker gedeelte het 'mannengedeelte' is van Frans van Aylva.
De rechterkant is die van zijn vrouw Rixt van Unia, op de steen als 'Wunia' geschreven.

Helaas zijn in de Franse tijd de meeste wapens blind gekapt, maar gelukkig zijn nog wel de meeste namen bewaard gebleven die ernaast werden ingebeiteld.

De belangrijkste vondst is misschien wel dat één van de zestien familienamen Aesgema is ipv Aijsma.

Grafzerk van Frans van Aylva in de kerk te Bornwird (foto: Maikel Galama)

Middenvak
In het middenvak staan links de alliantiewapens Aylva-Minnoltsma.
Dit zijn de ouders van Frans van Aylva: Sytse van Aylva en Luts van Minnoltsma.

Rechts staan de alliantiewapens Wunia-Juckama.
Dit zijn de ouders van Rixt van Unia: Juw van Unia en Ael van Juckema.

De linkerkant
Van boven naar beneden staan vier alliantiewapens van zijn zestien overgrootouders vermeld, ook wel kwartierwapens genoemd.
De wapens zijn volgens mij dus als volgt vermeld:

1. overgrootvaders van vaderskant.
2. overgrootmoeders van vaderskant
3. overgrootvaders van moederskant
4. overgrootmoeders van moederskant

Totaal dus acht overgrootouders van beide personen.
Hierbij moet ik helaas wel aantekenen dat ondanks enig speurwerk ik nog sluitend bewijs heb van alle voorouders. Met name de namen/wapens van Jongema en Ofringa heb ik helaas nog niet kunnen plaatsen. Hulp hierbij is dan ook van harte welkom!

1. Aylva-Scheltema
Deze wapencombinatie levert meteen al een vraag op, omdat hier eigenlijk het wapen van Oedtsma had moeten staan. Zijn grootvader Juw van Aylva was namelijk gehuwd met Syts van Oedtsma.
Deze Syts was echter eerder gehuwd geweest met een Syds van Scheltema (ong. 1430-1476). Het wapen is vermoedelijk een verwijzing en eerbetoon naar dit eerdere huwelijk van Syts.
De wapens zijn in deze opstelling dan van Tjaert van Aylva en Schelte van Scheltema.

NB: Opvallend is hierbij ook het Aylva wapen die deze tak voert, in tegenstelling tot het algemeen bekende Aylva wapen.

familiewapen Aylva
(CBG familiewapens)

Familiewapen Scheltema
(Stamboek van den Frieschen adel)

2. Albada-Haerda
Deze twee wapens had ik eigenlijk andersom verwacht, dus: Haerda-Albada.
Zijn twee overgrootmoeders van vaderkant waren: Auck Haerda en Tieth van Albada.
Zijn zijn dus weer de vrouwen van zijn overgrootvaders Tjaert van Aylva en Homme van Oedtsma.
Opvallend is dus dat hier wel het huwelijk van Juw van Aylva met Syts van Oedtsma wordt gebruikt.

Familiewapen Albada
(CBG familiewapens)

Familiewapen Haerda
(CBG familiewapens)

3. Minnoltsma-Mellema
Dit zijn de overgrootvaders van moederskant: een N.N. van Minnoltsma en een N.N. Mellema.

familiewapen Minnoltsma
(CBG familiewapens)

familiewapen Mellema
(CBG familiewapens)

4. Riemersma-Heslinga
Dit zijn de overgrootmoeders van moederskant: een. N.N. van Riemersma en een N.N. Heslinga.
Het wapen van deze familie Heslinga heb ik nog niet kunnen vinden.

familiewapen Riemersma
(CBG familiewapens)

De rechterkant
Van boven naar beneden staan de alliantiewapens van Rixt van Unia haar acht overgrootouders vermeld. Overigens zijn niet alle namen hiervan bekend, waardoor deze opstelling weer een stuk minder zeker is dan aan de mannenkant.

1. Unia-Walta
Alleen de naam (W)Unia is vermeld, de andere naam is helaas versleten.
Echter zijn grootvader Aucke van Unia was gehuwd met Ansck Tjercksdr. van Walta.
De wapens zijn dan van Keympe van Unia en Tjerk van Walta.

Familiewapen Unia
(CBG familiewapens)

Familiewapen Walta
(CBG familiewapens)

2. Jongema-Offringa

De twee wapens zijn volledig weggesleten, maar in deze opstelling zou het dan om de twee namen Amama-Walta moeten gaan.
De vrouwen van de hierboven genoemde overgrootvaders waren namelijk Frouck van Amama en Ebel van Walta.

Er staan echter de wapens en namen van Jongema en Offringa.
Wat nu de relatie met deze twee families is, is mij niet bekend helaas.

'Jongema' naast een afgekapt wapen op de grafzerk

'Ofringa' naast een afgekapt wapen op de grafzerk

Familiewapen Amama
(CBG familiewapens)

Familiewapen Walta
(CBG familiewapens)

3. Juckema-Aesgema

De overgrootvaders van moederskant waren Lieuwe Werps van Juckema en Douwe Sybrens Baerda, ook wel Aesgema genoemd.
Op de tekening van Martin uit eind 19e eeuw staat Aijsma, maar dit moet dus Aesma zijn, de korte naam van Aesgema.

Familiewapen Juckema
(Stamboek van den Frieschen adel)

Wapen Aesgema
(wapenboek Hesman)

'Aesma' op de grafzerk.

4. Adelen-Hemmema
De echtgenoten van bovengenoemden waren een N.N. van Adelen en Tieth van Hemmema

Familiewapen Adelen
(Stamboek van den Frieschen adel)

Familiewapen Hemmema
(Stamboek van den Frieschen adel)

Tot slot nog even de tekst op de zerk volgens de site van Hessel de Walle.

vindplaats: in de kerk
type: Grafstenen
bron: Onderzoek Hessel de Walle
plaats: Bornwird
boeknummer: 698
B 1565 G

Ailva Sceltama Wunia Walta Iongama Ofringa Iuckama Aijsma Adele Hemminga Rimmersma Heslinga Minoltsma Mellema Albaeda Haerda

Int jaer ons here MVCLXIII de XXV januarij sterf de [edele] en eerentfeste [heer] Frans va Ailva, aetatis suae 50

Ailva Wunia
Minoltsma Juckama

Iob 19

Scio enim quod redemtor meus huit
Et in novissimo die de terra surrec-
Turus sum et rursum circudabor
Pelle mea et in carne mea videbo
Deum salvatorum meum