Friese kapiteins (27) : Damas van Loo

Friese kapiteins (27) : Damas van Loo

---

In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie soms veel bekend is, maar soms ook praktisch niets. 

---

Achtergrond
De familie Van Loo is een oude adellijke familie, afkomstig uit Dordrecht. Zij bekleedden daar belangrijke functies zoals landsadvocaat van de Staten van Holland.
In 1515 was een Albrecht van Loo Raadsheer bij het Hof van Friesland en hij was de stamvader van de Friese tak.
Op 27 februari 1605 werd Dammas van Loo gedoopt te Haarlem, als zoon van Arent van Loo en Hester van Aylva.
Zijn voornaam wordt later ook wel Damas, Dam(m)us of Adamus geschreven, maar Damas lijkt de meest gebruikte.

Doopakte Damas van Loo te Haarlem op 27-2-1605

Op 30 oktober 1642 huwde Damas in Utrecht met Cornelia van Abcoude van Meerthen. Zij was op 14 juli 1621 geboren te Wijk bij Duurstede als dochter van Johan van Abcoude van Meerthen, die maarschalk van Utrecht was.
Toen was een maarschalk geen militaire functie maar de hoogste rechterlijke, bestuurlijke en militaire ambtenaar onder de Bisschop van Utrecht.

Trouwakte Damas van Loo en Cornelia van Abcoude van Meerthen te Utrecht, 30-10-1642

Uit dit huwelijk werden vier kinderen geboren:

1. Philippus van Loo, gedoopt op 26-10-1645 te Leeuwarden
2. Anna Wendel van Loo, gedoopt op 13-10-1648 te Leeuwarden
3. Arent Jan van Loo, gedoopt op 31-3-1650 te Leeuwarden
4. Maria Cornelia van Loo, gedoopt op 5-4-1651 te Leeuwarden

Al op 25 augustus 1652 overleed zijn vrouw Cornelia te Leeuwarden.
In 1655 hertrouwde Damas met Doedt van Burmania, dochter van grietman Bocke van Burmania en Frau van Burmania
Zij was weduwe van Assuerus van Heuckelom.
In 1650 was hij eigenaar en bewoner van de oostelijke vleugel van de voormalige Papinga Stins te Leeuwarden.
In 1654 kocht hij Foppinga State te Dronrijp, waarvan nog een afbeelding bewaard is gebleven.
Waarschijnlijk hebben zij echter al die jaren in Leeuwarden gewoond, omdat na Damas zijn overlijden in 1666, Doedt van Burmania als lidtmaat te Dronrijp wordt ingeschreven. Vanaf toen zal ze dus op Foppinga State hebben gewoond, waar vanaf 1677 ook haar stiefzoon Arent Jan van Loo en zijn vrouw His van Aylva woonden.

Lidmatenboek Dronrijp: inschrijving op 11 mei 1666 van weduwe Doed van Burmania.

Foppinga State te Dronrijp. In 1723 getekend door J. Stellingwerf.
De woning was toen eigendom van Jets Maria Sirtema van Grovestins, weduwe van Arent Rutgers van Haersolte.

Heer van Hodenpijl
De familie Van Loo was enkele generaties lang 'Heer van Hodenpijl'.
Het huidige buurtschap Hodenpijl ligt in de provincie Zuid-Holland, tussen Schipluiden en Den Hoorn.
De toenmalige familie Hodenpijl had hier tot in de 14e eeuw een kasteel, die na verwoesting nooit meer werd opgebouwd.
Het Schoutambacht van Hodenpijl had 'oom' Albert van Loo via zijn moeder Maria van der Mijle geërfd.
'Vader' Arent van Loo (1559-1642) werd op 24 juni 1621 Ambachtsheer van Hodenpijl, nadat die zijn broer Albert was overleden.
Hij kreeg hierbij 'hulde' van een Job Dammas van Slingelandt uit Dordrecht, een uiterst invloedrijke familie.
In de 15e eeuw was de familie Van der Mijle al verwant aan deze Slingelandts, want de opvallende voornaam Dammas komt dan ook reeds voor in de genealogie Van der Mijle.

Militaire carrière
In 1630 was hij hofjonker van stadhouder Ernst Casimir en op 15 juli 1631 werd hij de eerste kapitein-luitenant van de toen opgerichte Friese Garde.
In 1633 legde Damas de eed van kapitein af, maar pas op 25 juni 1636 kreeg hij zijn eigen compagnie toen hij kapitein Hessel Hotzes van Aysma opvolgde.
In 1642 was hij volgens zijn trouwakte Commandeur van de Langackerschans in Groningen, een functie die meestal aan kapitein werd gegund en doorgaans voor drie jaar was.
Op 10 april 1645 werd hij majoor, waarbij hij Menno Houwerda van Meckema opvolgde.
Op 3 april 1648 werd hij benoemd als Luitenant-Kolonel (overste) van het Friese regiment, waarbij hij Michael Potter opvolgde.
In 1654 schreef de Friese Stadhouder Willem Frederik een brief aan luitenant-kolonel Damas van Loo, die nog in het Koninklijk archief bewaard wordt.
Hij werd na zijn overlijden opgevolgd door kapitein Oene van Teyens.

Lijkstatie Ernst Casimir
De Friese stadhouder Ernst Casimir overleed bij Roermond in juni 1632. Zijn bijzetting in de Grote Kerk van Leeuwarden was pas in januari 1633 daaropvolgend. Deze zogenaamde lijkstatie is destijds prachtig nagetekend, waarbij ook alle aanwezigen vermeld werden.
Hieruit blijkt dat Damas van Loo kapitein was van de gardecompagnie, de 'elite compagnie' van de stadhouder.
Verder liepen ook zijn vader Arent van Loo 'Heer van Hoden-Pijl' en zijn jongere broer, luitenant Arent van Loo, mee in deze lijkstatie.

Doen nu alles ghereet was, begost de Guarde van w. Sijn Genade, die in den rou waer, met om-gekeert ende sleypende Geweer, heel langhsaem ende truyrich te marcheren; wordende geleydet door Jr. Damas van Loo, sijnen Capiteyn Lieutenant; daer, onder anderen, d'ontwondene Rou-Vaendel van swart Armozijn, (die door den Vaendrich Jr. Evert van Haren, langs de Aerde heel droevich door de slijck gesleypt wierde) menige Aenschouwers de Tranen uyt d'Ooghen dede barsten.

Lijkstatie Ernst Casimir januari 1633,
Detail van de Friese Garde met Jhr. Damas van Loo in het midden op de voorgrond.

Familiewapen

Familiewapen Van Loo
(Stamboek van den Frieschen Adel)

Rouwbord
Op de site van de overleden Simon Wierstra, wordt melding gemaakt van het rouwbord van Damas van Loo. Het zou zich bevinden in het archiefdepot van het hoofdkantoor van de Rabobank.
Uit de foto op de site blijkt dat zijn zestien kwartierwapens erop zijn afgebeeld.

Rouwbord van Damas van Loo
(archiefdepot Rabobank Nederland).

Familieleden in het leger

• Zijn broer Boudewijn van Loo (ong. 1600-1647/1648) was kapitein
• Zijn broer Gerrit van Loo (ong. 1610-1645) was kapitein
• Zijn broer Arent van Loo (Ong. 1610->1656) was kapitein
• Zijn zwager Ernst van Aylva (ong. 1620-1665), gehuwd met Jacomine van Loo, was kapitein
• Zijn zwager Douwe van Burmania (ong. 1610-1633) was luitenant onder luitenant-kolonel Schelte van Aysma
• Zijn zwager Poppe van Burmania (ong. 1610-1638) was kapitein, sergeant-majoor
• Zijn zwager Poppe Martijn van Andreae (1615-1645) was kapitein

Vaandel

niet bekend

Compagnie nr. 6
* Damas van Loo (*1605 -U1666)
* Kapitein van 1636-1666
* Voorganger: Hessel Hotzes van Aysma
* Opvolger: Oene Teyens
* Hoogste militaire functie: luitenant-kolonel
* Woonplaats: Dronrijp, Leeuwarden
 

Meer informatie:
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm
http://www.simonwierstra.nl/LOO.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/FoppingaStateDronrijp.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/Papingastins.htm

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hodenpijl

https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:3QS7-89QK-MWZK?i=527&cc=2037985

---

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.

Tot nu verschenen in deze serie:

1. Jacob van Roussel
2. Adriaen Slijp
3. Bonifacius van Scheltema
4. Ludolf Potter
5. Frans van Roussel
6. Abbe van Bootsma
7. Jan Sageman
8. Juw van Eysinga
9. Frans Harinxma van Donia
10. Lolle van Ockinga
11. Taecke van Hettinga
12. Frans van Cammingha
13. Wigle van Hania
14. Arent van Arentsma
15. Wopcke van Herema
16. Willem van Inthiema
17. Ids van Eminga
18. Seerp van Dijxtra
19. Sybren van Walta
20. Tiete van Galama
21. Jacques van Oenema
22. Sybe van Aylva
23. Jan van Burmania
24. Juw van Harinxma
25. Jarich van Hottinga
26. Epe van Heemstra
27. Damas van Loo

Groninger Nassause Regiment

1. Caspar van Ewsum

Friezen bij de Synode van Dordrecht

De Synode van Dordrecht werd gehouden in de jaren 1618-1619 te Dordrecht. Bijna iedere dag werd er wel vergaderd over diverse geschillen die ontstaan waren in de 'Gereformeerde Kerk'. Ook werd er opdracht gegeven tot het maken van een bijbel in de Nederlandse taal, later de Statenbijbel genoemd.
Van deze Synode is een mooie tekening gemaakt, waarop alle deelnemers staan afgebeeld voorzien van een nummer. In de toelichting staan vervolgens de namen bij de nummers.

In 2018 werd herdacht dat het precies 400 jaar geleden was dat deze Synode begon.
(zie ook: https://nl.wikipedia.org/wiki/Synode_van_Dordrecht)

Links: twee Friese deelnemers met de nummers 14 en 15 zaten vooraan.

nr. 14 Ernestus van Aylva, gedeputeerde Staet van Vrieslant ende Grietman in Dongeradeel
Dit was Ernst Douwes van Aylva (1548-1627), grietman van (West en Oost) Dongeradeel. Hij was gehuwd met IJdt Bockes van Herema en woonde op Haniastate te Holwerd. Hij was aanwezig op de Synode als Gedeputeerde van de Staten van Friesland.

nr. 15 Ernest Harinxma, eerste raet in 't Hof van Vrieslant
Dit was Ernst van Harinxma (ong. 1560-1631), Raadsheer in het Hof van Friesland. Hij was gehuwd met Tietke van Botnia en woonde op Sjuxmastate te Waaxens (WD), waar hun naam nog aanwezig is in het poortgebouw aldaar.

---

Deze gehele bank zat vol Friese deelnemers, alleen nr. 81 (Bogerman) zit niet op zijn plaats omdat hij als voorzitter van de Synode is gekozen en daarom aan de grote tafel zit.

nr. 81 Ioannes Bogermannus, Predicant tot Leeuwarden
Dit was de bekende Johannes Bogerman (1576-1637), toen predikant te Leeuwarden.

In het midden met nr. A, predikant Johannes Bogerman en helemaal rechts met letter E secretaris Festus Hommius.

nr. 82 Florentius Ioannis, Predicant tot Sneeck
Dit was Florentius Johannes Culenburgh (ong. 1575-1637), die van 1603-1634 predikant te Sneek was. Hij kwam toen van Oenkerk-Giekerk en werd later predikant te Leeuwarden.

nr. 83 Philippus Danielis Einshemius, Predicant ot Harlinghen
Dit was Philippus Daniels Eijlshemius (1579-1631), predikant te Harlingen. De bekende domineefamilie Eijlshemius is afkomstig en uit het Oostfriese Eilsum, waar hun Latijnse achternaam dus naar vernoemd is. Van Philippus is een album amicorum bekend, met daarin 94 handtekeningen van medeleden der Synode en deze bevindt zich in 'Bibliotheque publique et universitaire' te Geneve. Zijn jongere broer Petrus was o.a. predikant te Schettens-Longerhouw en later te Leeuwarden. Een andere broer, Abraham, was ook predikant te Schettens-Longerhouw. Philippus zelf was gehuwd met Sibrich Aukes.

nr. 84 Tako ab Aysma, Raet in Vrieslant
Dit was Taco Hessels van Aysma (ong. 1575-1626), zoon van de bekende, laatste president van het Hof van Friesland, Hessel van Aysma. Hij woonde op Wibranda State te Hichtum en ligt begraven onder een grote zerk aldaar. Taco, of Teake op zijn Fries, bleef ongehuwd. In het dagelijks leven was hij Raad Ordinaris, dit was het rechterlijk college van Friesland en zij spraken de vonissen uit.
Tako was een volle neef van kolonel Schelte van Aysma uit Schettens.
(zie ook: http://www.andrebuwalda.nl/aysma_taco_grafzerk.htm)

nr. 85 Kempo ab Harinxma a Donia, Raedt inden Hove van Vrieslandt / ende ouderlingh van Leeuwaerden
Dit was Keimpe Franses van Harinxma van Donia (1554-1622). Hij woonde op Hinnemastate te Jelsum en was van 1594-1616 grietman van Leeuwarderadeel. Hierna was hij Raad Ordinaris van het Hof van Friesland. Keimpe was gehuwd met Frouck Ernstes van Goslinga uit Hallum. Van zijn zoon, kapitein Frans van Donia, hangt een schilderij in Munster omdat hij bij de Vrede van Munster aanwezig was.

nr. 86 Ioannes vander Sande, Raedt in 't Hof van Vrieslandt / ende ouderlinck tot Leeuwaerden
Dit was Johannes Reinders van der Sande (ong. 1560-1625), Raad Ordinaris van het Hof van Friesland. Hij was gehuwd met Ymck Baerthesdr. Idsaerda. Hij zal in Leeuwarden gewoond hebben.

letter E Festus Hommius, secretaris
Dit was Festus Hommius (1576-1642), geboren te Jelsum, vanaf 1599 predikant te Dokkum en vanaf 1602 te Leiden. Zijn broer Wijbrandus was predikant te Bolsward en andere broer Sixtus predikant te Wirdum.


(Afbeeldingen: met dank aan Hans Zijlstra)

---

Update 7-3-2021: 
In het Album Amicorum van Alewinus Petri, die ouderling van Dordrecht was, staan 94 bijdrages van o.a. alle Friese deelnemers, behalve Johannes van der Sande.
http://www.alvin-portal.org/alvin/view.jsf?pid=alvin-record%3A176601&dswid=-4296