De Monsma grafkelder in de Martinikerk te Bolsward
De familie Monsma is een koopmansfamilie die in de 18e eeuw goede zaken deed.
De belangrijkste ervan was waarschijnlijk Sipke Jans Monsma (1669-1737) koopman in hout en touw te Bolsward en later ook burgemeester van de Hanzestad.
Sipke werd op 8 juli 1669 te Bolsward gedoopt als zoon van Jan Aukes Monsma en Hielkje Jans Twelliga.
Op 29 mei 1692 trouwde hij met Bottie Lolles Repkema (1672-1739), dochter van een eveneens succesvolle Bolswarder familie. Haar vader was vroedsman te Bolward.
Sipke was daarnaast ook olderman namens de magistraat van Bolsward en als zodanig vermeld in het Bolswarder smedengilde boek in 1696, 1698 en 1699.
Het ging hem schijnbaar flink voor de wind, want hij laat in 1709 het nog steeds bestaande Monsma State te Bolsward bouwen.
 |
| Monsma State te Bolsward (foto: https://www.statenstinzen.nl) |
Hierop staat simpelweg de naam van de eigenaar: Sipke Monsma, met de toevoegen 'Celders' en het cijfer 2. Dit laatste cijfer is waarschijnlijk aangebracht door de beheerder van de graven in en buiten de kerk.
Ook hun kinderen sloten succesvolle huwelijken. Dochter Anna Sipkes Monsma (1696-1775) trouwde met Gerben Sybolts Oosterhuis (1693-1768), die in 1721 burgemeester van Bolsward was.
Jan Sipkes Monsma (1698-1779) was schrijver van een compagnie in 1722 en later mederechter van Wonseradeel. Hij werd ook te Bolsward begraven, vermoedelijk in de Monsma grafkelder.
Lolkje Sipkes Monsma (1714-1780) huwde in 1739 te Nijland met Ieme Adriaan Basseleur (1716-1783), secretaris van Bolsward en tevens advocaat in het Hof van Friesland.
Hun ongehuwde zoon Sipke Basseleur (1746-1831) was ook advocaat te Bolsward en later rentenier en woonachtig te Leeuwarden, waar hij ook overleed.
Nadat Sipke (1737) en Bottie (1739) waren overleden, bleven hun dochters Jetske en Lolkje (zie hierboven) op Monsma State wonen.
Jetske was gehuwd met 1. Nolle Jans Nollides en 2. Cornelis Gijsberts Verweij.
Jetske was gehuwd met 1. Nolle Jans Nollides en 2. Cornelis Gijsberts Verweij.
Omstreeks 1760/1770 werd Monsma State door hun verkocht aan Hector Jacob Lycklama a Nijeholt (1736-1772), advocaat te Bolsward.
De door Sipke Monsma in 1710 gestichte grafkelder zal buiten deze koop zijn gebleven, zo zal hierna blijken. '
 |
| Deksteen grafkelder Sipke Monsma uit 1710. (www.walmar.nl) |
In 1831 (zie bericht in de LC) was Sipke Basseleur te Leeuwarden overleden en hij mocht na de Franse periode, niet meer in de grafkelder worden begraven te Bolsward. De daar aanwezige grafkelders kwamen dus in onbruik en werden vaak niet meer onderhouden door de nazaten.
Op 30 november 1833 schrijven de kerkvoogden van Bolsward een brief aan de testamentair executeur Pieter Koumans Smeding (1791-1854), die de nalatenschap van de ongehuwde Sipke Basseleur regelde. Ze stellen voor dat de erfgenamen afstand doen van de mannen- en vrouwenbank in de kerk en vragen om een soort fonds op te richten die het onderhoud aan de grafkelder zou kunnen dekken voor de toekomst.
De brief begint met de constatering dat ze in de Leeuwarder Courant (LC) de verkoop van het huis van Sipke Basseleur hebben gezien. Ze vragen zich af hoe het nu komt de in de Martinikerk aanwezige heren- en vrouwenbank alsmede de grafkelder, die dus nog in het bezit van de familie Basseleur is.
Het gaat in die advertentie om een kapitale en buitengemeen solide heeren huizing aan de Appelmarkt in Bolsward, welke nog door Sipke zelf was bewoond. Erachter behoorde nog een koetshuis met knechtswoning die stalling bood aan zes paarden.
De kerkvoogden schrijven verder nog dat ze het zich kunnen voorstellen, dat nu er niet meer in de kerk begraven mag worden, de erfgenamen de kelder 'mogten abondonneeren' en het onderhoud aan de kerkvoogden zouden overlaten, die zich echter niet verplicht achten om het in de staat van nu zo te houden.
Ze geven zelf aan dat 'in dat geval het zijn door demping of op eenige andere wijze de kostbaarheid van dit onderhoud zullen trachten te verminderen'.
Ze geven zelf aan dat 'in dat geval het zijn door demping of op eenige andere wijze de kostbaarheid van dit onderhoud zullen trachten te verminderen'.
Wel schrijven ze vervolgens dat 'die waarschijnlijk niet met de intentie van den heer Basseleur zoude gestrookt hebben' en 'waartoe wij niet dan uit noodzakelijkheid zouden overgaan'.
Gevolgd door: 'welke noodzakelijkheid echter schielijk ontstaat, zoo er van de zijde van de erfgenamen geene fondsen voor het opvolgend onderhoud worden aangemeten'.
Het antwoord van de advocaat , die Executeur Testamentair is, volgt reeds op 2 december van datzelfde jaar. Hij schrijft dat hij de vraag in de eerstkomende bijeenkomst van belanghebbenden zal voorleggen.
Helaas ben ik het vervolg niet in het dossier tegengekomen.
Helaas ben ik het vervolg niet in het dossier tegengekomen.
Tot slot is nog een bijzonderheid te noemen over deze Sipco Basseleur. Hij was namelijk getuige van het grote vernielingen in de Nassau grafkelder in de Grote Kerk te Leeuwarden.
Hij heeft hierover verklaringen afgelegd.
Hij heeft hierover verklaringen afgelegd.
Alsof deze grondige verwoesting nog niet
genoeg was, kwamen op 16 augustus 1795
Stapert en zijn mannen terug.
Sipke Basseleur was getuige van wat er toen
gebeurde. Hij beschreef dat men de loden
en tinnen grafkisten leeg maakte en de
stoffelijke overschotten in de kelder gooide.
Daarna is men drie dagen bezig geweest
om de kisten tot staven om te smelten.
 |
| LC 15-11-1831 |
 |
| LC 15-11-1833 |
 |
| Brief kerkvoogdij Bolsward 1833 (2p) en het antwoord van P, Koumans Smeding. |
Er zijn een drietal naamplaten bewaard gebleven die uit deze kelder afkomstig zijn, welke oorspronkelijk op de grafkisten waren gemonteerd. Erop staat naast de naam, ook geboorte en overlijdensdatums en duidelijk de vermelding dat ze werden bijgezet in de grafkelder.
 |
| Op heeden den 16 november 1753 's voor de middag de clock elf uiren is in den heere ontslaapen Bottie Basseleur oudste dogtertie van de old secretaris, Ima Adriaan Basseleur en Lolkjen Monsma egtelieden, binnen Bolsward oud elfte half jaar, welke hier in berustende is. (www.walmar.nl) |
 |
| De wel edle heer m Ima Adriaan Basseleur in leeven advocaat voor den ed. hove van Vriesland te Bolsward gebooren den 26 februarij 1716 ontslapen den 13 februarij 1783 's morgens om halv elf uuren rust hier ter plaatse zijnde op den 19 do in deze kelder bijgeset (www.walmar.nl) |
 |
| Juffrouw Lolkjen Sipkes Monsma huijsvrouw van den advocaat Ima Adriaan Basseleur te Bolsward gebooren den 25 augusti 1714 ontslaapen den 9 november 1780 's morgens ongeveer 5 uir rust hier ter plaatse zijnde op den 16 dito in deze kelder bijgezet (www.walmar.nl) |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten