Friese luitenants (2) : Hoyte van Goslinga
In deze serie worden de Friese luitenants behandeld, die in de 16e en 17e
eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden.
Het is een lange rij van
vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is
verschenen.
Achtergrond
De familie Van Goslinga is een oude Friese adellijke familie.
Reeds in 1460 woonde een Feye van Goslinga te Hallum, waar dus het stamhuis
Goslinga State van
deze familie stond.
Deze werd na een eeuwenlange geschiedenis, helaas in 1860 op afbraak verkocht.
Verder had deze familie een states in Dongjum en Wanswerd (Jornsma State, later
ook Goslinga State genoemd).
Goslinga State te Dongjum werd in het midden van de 17e eeuw herbouwd door Johan
van Goslinga, grietman van Franekeradeel. (1) en werd een
belangrijke familiestate.
Hoyte van Goslinga werd omstreeks 1590 geboren als zoon van Feye van Goslinga (ong.
1550-1596) en zijn 2e vrouw Tjets Hoytesdr. Uninga van Hoytema (ong. 1560-1618).
Zijn ouders woonden op Goslinga State te Wanswerd en mogelijk is Hoyte daar ook
geboren.
Feye was eerder al gehuwd geweest met Sijtscke van Aylva (ong. 1560-1586) uit
Schraard.
Omdat zijn vader tweemaal gehuwd is geweest, had Hoyte nogal wat broers en
zusters.
Uit het 1e huwelijk: Sipt (jong overleden), Johan (liep ook mee in de lijkstatie
van stadhouder Willem Lodewijk) en Perck.
Uit het 2e huwelijk: Sipt (ongehuwd), Sijthje, Frouck en Hoyte.
Zijn zus Frouck was gehuwd met Bonifacius van Scheltema (ong. 1580-1633), die in
1620 ook nog luitenant was.
Bonifacius en Hoyte liepen samen als enige twee Friese luitenants mee in de
lijkstatie van Willem Lodewijk in 1620.
Hoyte, ook wel Horatius genoemd, trouwde op 28 juli 1622 te Marssum met Teth van Andringa.
Zij was een dochter van zee-kapitein Poppe van Andringa (ong. 1570-<1608) en
Tjets van Grovestins (ong. 1575-?).
Teth is mogelijk nog op Ameland geboren, maar haar moeder werd in 1609 weer
lidmaat te Marssum.
In Marssum stond hun stamhuis Andringa State, waar Teth mogelijk is opgegroeid.
In de kerk aldaar staat nog steeds een herenbank met de familiewapens
Goslinga-Andringa erop.
Hoyte is mogelijk in 1628 overleden, maar hoe en waar is onbekend.
Ook zijn grafsteen is niet bekend, maar mogelijk ligt deze nog onder de vloer in
de kerk te Wanswerd.
De zerk van zijn grootvader Sipt van Goslinga uit 1562 is hier nog wel te
bewonderen.
Militaire carrière
Hoyte zal ongetwijfeld zijn militaire carrière zijn begonnen als
vaandrig, mogelijk onder kapitein Frans van Donia.
Omstreeks 1620 of eerder is hij benoemd tot luitenant, waarschijnlijk onder
bovengenoemde kapitein.
Hij loopt dat jaar mee in de lijkstatie van de op 31 mei 1620 overleden Friese
stadhouder Willem Lodewijk te Leeuwarden.
Op 8 april 1628 wordt hij echter opgevolgd door Jan van Idzaerda, die later dat
jaar ook kapitein Frans van Donia zou opvolgen als kapitein.
Zo'n opvolging was dan het gevolg van een carriere-switch, promotie of een
overlijden.
In het geval van Hoyte lijkt het erop dat hij dat jaar is overleden, omdat we
hem later niet meer tegenkomen als kapitein of een andere (bestuurs) functie.
 |
| Lijkstatie van de Friese stadhouder Willem Lodewijk, 'Us Heit', in 1620 Hier liep ook Hoyte van Goslinga in mee, als Fries luitenant. |
Familiewapen
 |
| Familiewapen Van Goslinga (Stamboek van den Frieschen Adel) |
Goslinga State
Deze state, eerder als Jornsma State bekend, stond in Wanswerd.
Op de Schotanus atlas uit 1718 staat de state keurig ingetekend, naast de
kerk.
De state is waarschijnlijk omstreeks die periode afgebroken en vervangen
door een boerderij.
Er is helaas geen afbeelding van de state bekend gebleven, maar de
Goslingawei houdt wel de herinnering aan de voormalige state levend.
 |
| Detail van de Schotanusatlas uit 1664, omgeving Wanswerd. |
Herenbank
In de kerk te Marssum staan een aantal mooie herenbanken. Hieronder uiteraard
die van de Henricus Popta, de eigenaar van Heringa State.
Verder nog één voor de familie Jongestall, waarover Van Popta nogal kwaad was
omdat deze groter was geworden dan zijn bank.
Tot slot is er een prachtige herenbank met daarop de wapens 'Goslinga-Andringa',
duidelijk verwijzend naar het huwelijk van Hoyte van Goslinga en Teth van
Andringa.
Mogelijk liet zij deze bank plaatsen in de kerk toen zij al weduwe was.
 |
| Alliantiewapen Goslinga-Andringa (foto: RCE Beeldbank) |
 |
| Herenbank in de kerk te Marssum, met het alliantiewapen Goslinga-Andringa erop. (foto: RCE Beeldbank) |
Teth van Andringa
Nadat haar man Hoyte op jonge leeftijd was overleden, bleef zij nog geruime tijd
op Goslinga State te Wanswerd wonen.
Pas op 9 augustus 1661 werd ze lidmaat te Ferwerd, waarbij ze een attestatie
meekreeg vanuit Wanswert.
Van haar staat verder nog opgetekend dat ze in 1664 in Marssum woonde op
Andringa State.
 |
| Lidmatenboek Ferwerd, op 9 augustus 1661 werd Tjets (als Theodora) van Andringa lidmaat te Ferwerd, ze kwam toen als weduwe van Wanswert |
Sicco van Goslinga, staatsman
Hoyte zijn neef, Sicco van Goslinga (1664-1731), werd de bekendste telg van dit
geslacht.
Behalve grietman van Franekeradeel, was hij bijvoorbeeld gevolmachtigde voor de
Republiek in de vredesonderhandelingen na de Spaanse Successieoorlog die leidde
tot de Vrede van Utrecht in 1713.
In de kerk te Dongjum staat nog steeds zijn prachtig praalgraf, gemaakt door de
Vlaamse beeldhouwer Jan-Baptist Xavery.
 |
| praalgraf met buste van Sicco van Goslinga (1664-1731) in de kerk te Dongjum. |
Familieleden in het leger
- zijn schoonvader Poppe van Andringa was zee-kapitein
- zijn zus Frouck huwde met Bonifacius van Scheltema (ong. 1580-1633), kapitein
- zijn dochter Tjets huwde Laes van Grovestins (1634-1667), kapitein en majoor
Compagnie nr. 7
* Hoyte van Goslinga (geb. 1590-U<1640)
* Luitenant van <1620-1628?
* Voorganger: ?
* Opvolger: Joannes van Idzerda
* Hoogste militaire functie: luitenant
* Woonplaats: Wanswerd, Jorntsma State.
Bronnen / meer informatie
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm|
http://www.simonwierstra.nl/GOSLINGA.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/GoslingaStateHallum.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/JornsmaStateWanswerd.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/GoslingaStateDongjum.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/AndringaStateMarssum.htm
https://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Sicco_van_Goslinga
http://hesseldewalle.blogspot.com/2013/09/de-kerk-van-dongjum.html
Noten
(1) Zijn grafzerk werd in 2013 gevonden onder de vloer van
de kerk te Dongjum.
Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel
mogelijk te reconstrueren.
Friese Nassause Regiment
- Jacob van Roussel
- Adriaen Slijp
- Bonifacius van Scheltema
- Ludolf Potter
- Frans van Roussel
- Abbe van Bootsma
- Jan Sageman
- Juw van Eysinga
- Frans Harinxma van Donia
- Lolle van Ockinga
- Taecke van Hettinga
- Frans van Cammingha
- Wigle van Hania
- Arent van Arentsma
- Wopcke van Herema
- Willem van Inthiema
- Ids van Eminga
- Seerp van Dijxtra
- Sybren van Walta
- Tiete van Galama
- Jacques van Oenema
- Sybe van Aylva
- Jan van Burmania
- Juw van Harinxma
- Jarich van Hottinga
- Epe van Heemstra
- Damas van Loo
- Douwe van Andringa
- Rienck van Dekema
- Ruurd van Feytsma
- Binnert van Heringa
- Wybren van Roorda
- Johan van Bonga
- Idzart van Grovestins
- Frans Aebinga van Humalda
- Hans van Oostheim
- Jan van Idsaerda
- Gosewijn van Wiedenfelt
- Tjalling van Sixma
- Georg Frederick thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg
- Doecke van Hemmema
- Philip van Boshuizen
- Harmen van Wonsdorp
- Willem van Haren
- Douwe van Glins
- Hessel van Aysma
- Quirijn de Blau
- Jacob van Ruffelaer
- Peter van Sedlnitsky
- Tjaard Wederspan
- Jacques van Challansi
- Doecke van Rinia
- Doecke van Martena
- Tjaard Tjebbes Hobbema
- Jan Gerckes Hoptilla
- Michiel Hagen
- Simon Jongestall
- Leendert Huijghis
- Rencke van Lycklama
- Tjerck van Solckema
Kapitein
Geen opmerkingen:
Een reactie posten