Friese kapiteins (44) : Willem van Haren

Friese kapiteins (44) : Willem van Haren

---

In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden.
Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is verschenen.

---

Achtergrond
De familie Van Haren is een oude adellijke familie uit de omgeving van Limburg, maar de vader van de hoofdpersoon van deze blog kwam naar Friesland.
Deze Adam werd de stamvader van een invloedrijke familie, die nog eeuwenlang belangrijke posities hier wisten te bekleden.
In Sint Annaparochie stond het Van Harenslot en in 1683 werd de huidige Van Harenkerk aldaar gebouwd, met de aangebouwde familie grafkapel.
Maar liefst vijf leden van deze familie werden grietman van Het Bildt.
In 1850 stierf de familie in mannelijke lijn uit.

Willem van Haren werd geboren in Arnhem als zoon van de watergeus Adam Everarts van Haren (ong. 1540-1589) en Margaretha Coenen.
In 1584 werd Adam hofmeester van stadhouder Willem Lodewijk, waardoor hij zich met zijn gezin in Leeuwarden vestigde.
Willem had verder nog zes broers en zussen, waarvan we hier alleen Mechtelt van Haren noemen, die met de watergeus Pieter van Leeuwarden trouwde.
Hij huwde op 21 september 1606 te Leeuwarden met Magdalena van Vierssen. Zij zal omstreeks 1585 geboren zijn, als dochter van de Friese muntmeester Willem van Vierssen en Titia Gothofredi.

Willem van Haren woonde in 1640 op Aebinga State te Blija.
Het lijkt erop dat hij deze state heeft gekocht van de familie Wynia.
De twee broers, Sjuck en Deytzen Wynia, raakten in de jaren 1603-1607 in meerdere processen betrokken, waarbij ze genoodzaakt waren om hun familiestates Groot- en Klein Wynia te Nes te verkopen. Hun vader, Deytzen van Wynia woonde nog op Aebinga State, maar overleed in 1611. Mogelijk dat Willem van Haren dus kort hierna de state heeft overgenomen.
Onbekend is ook of er nog familieleden van Willem hierna de state hebben bewoond.

In 1647 liet hij zijn beide zonen Ernst en Willem studeren aan de universiteiten van Frankrijk en Italie, waarbij hij de latere hoogleraar Joachim Frencelius mee liet gaan. Hun reis werd echter in 1649 afgebroken, in verband met het ziek worden van hun vader.
In 1651 volgde deze Frencelius de naar Leiden vertrokken professor in de geneeskunde, Johannes Antonides van der Linden, op aan de Universiteit te Franeker. Waarschijnlijk was dit op voorspraak van Willem van Haren.

Militaire carrière
Helaas is van zijn vroege(re) carrière nog niet veel bekend, maar ongetwijfeld is hij op jonge leeftijd officier geworden.
Verder weten we dat hij opperstalmeester was van stadhouder Willem Lodewijk, dus voor 1620 (overlijden stadhouder).

In de rekeningen van 1629-1630 en 1630-1631 komt hij voor als hofmeester van de volgende stadhouder, graaf Ernst Casimir.
Hij volgde in die functie Jurjen van Ripperda op en na hem vervulde Poppe Bockes van Burmania deze functie.
Een hofmeester was de belangrijkste functie aan het Stadhouderlijk Hof en werd consequent door officieren vervuld, die eerder dus bijvoorbeeld kapitein waren geweest. 
Vermeldenswaard is dat ook zijn vader Adam van Haren vermeld staat als eerste hofmeester van de Friese stadhouders, waardoor deze familie als enige tweemaal een hofmeester heeft geleverd.

Daarnaast staat van hem nog vermeld dat hij kolonel van de lijfwacht/garde was van de stadhouder.
In 1639 komen we hem not tegen als ritmeester in de Friese regimenten.
In 1645 neemt zijn zoon Ernst van Haren, die ook ritmeester is, zijn compagnie cavalerie over.

Bestuurlijke carrière
Willem van Haren had dus nog een aantal bestuurlijke functies, na zijn militaire periode.
Zo was hij Fries gedeputeerde en kwam daarmee ook in de Staten Generaal der Verenigde Nederlanden.
Het was dan ook in het epicentrum van de Nederlandse politiek, dus in 's Gravenhage, waar hij op 9 december 1649 overleed.
Deze hoge functie staat dan ook als enige vermeld op zijn grafsteen.

Grafsteen
In de Hervormde kerk te Blija ligt nog steeds de mooie zerk voor Willem van Haren, met de volgende tekst:
Ao 1649 den 29 novembr sterf de weledele erentphesten jor Willem va Haren
meede staat generael wegen Frieslant int 68ste jaer zyns ouderdoms

grafzerk van Willem van Haren in de kerk te Blija.
(foto: Beeldbank RCE)

Detail: op zijn zerk het helmteken van het familiewapen Van Haren: een hoedje met twee veren.

Helm

Helm van Willem van Haren

Deze helm is waarschijnlijk afkomstig uit de kerk van Blija.
De enige militair die hier begraven ligt is Willem van Haren en de helm past bij zijn functie van ritmeester van de kurassiers.
Ook qua datering klopt het, dus zal deze helm destijds waarschijnlijk aan het rouwbord van Willem van Haren hebben gehangen.
Helaas zal het bord in 1795 vanwege de Franse periode verwijderd zijn uit de kerk en is de helm, net als bij kolonel Schelte van Aysma in Schettens, wonderwel bewaard gebleven. Later is de helm dus in de collectie van het Nationaal Militair Museum terecht gekomen.
(foto: Nationaal Militair Museum te Soesterberg)

Familiewapen

Familiewapen Van Haren
(Stamboek van den Frieschen Adel)

Familieleden in het leger

• vader Adam van Haren (ong. 1540-1589) was watergeus, kapitein
• zwager Pieter van Leeuwarden (ong. 1560-?), gehuwd met Mechtelt van Haren, was watergeus, kapitein
• zwager Michael Potter (ong. 1580-1648), gehuwd met Janniken van Vierssen, was kapitein, luitenant-kolonel
• zwager Jacues van Oenema (1591-1646), gehuwd met Taetje van Vierssen, was kapitein, kolonel
• zoon Everhard van Haren (1611-1640) was garde-kapitein
• zoon Ernst van Haren (1623-1701) was kapitein, ritmeester
• dochter Sophie van Haren was gehuwd met kapitein Willem van Vosbergen (ong. 1630-1653)

Vaandel

niet bekend.

Compagnie nr. ?
* Willem van Haren (geb. 1581 -U1649)
* Ritmeester van ?-1645

* Voorganger: ?
* Opvolger: ?
* Hoogste militaire functie: ritmeester
* Woonplaats: Blija, Aebinga State en Leeuwarden

Meer informatie:
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/AebingaStateBlija.htm
http://www.willemvanviersen.nl/index.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_van_Haren_(1626-1708)
http://www.stinseninfriesland.nl/VanHarenshuisStAnnaparochie.htm
http://www.stellingwerven.dds.nl/regenten/600/vanharen/VanHaren.htm
https://nl.wikipedia.org/wiki/Van_Harenskerk
https://www.ntvg.nl/system/files/publications/1937142620001a.pdf

---

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.
 

Friese Nassause Regiment

Kapitein

1. Jacob van Roussel
2. Adriaen Slijp
3. Bonifacius van Scheltema
4. Ludolf Potter
5. Frans van Roussel
6. Abbe van Bootsma
7. Jan Sageman
8. Juw van Eysinga
9. Frans Harinxma van Donia
10. Lolle van Ockinga
11. Taecke van Hettinga
12. Frans van Cammingha
13. Wigle van Hania
14. Arent van Arentsma
15. Wopcke van Herema
16. Willem van Inthiema
17. Ids van Eminga
18. Seerp van Dijxtra
19. Sybren van Walta
20. Tiete van Galama
21. Jacques van Oenema
22. Sybe van Aylva
23. Jan van Burmania
24. Juw van Harinxma
25. Jarich van Hottinga
26. Epe van Heemstra
27. Damas van Loo
28. Douwe van Andringa
29. Rienck van Dekema
30. Ruurd van Feytsma
31. Binnert van Heringa
32. Wybren van Roorda
33. Johan van Bonga
34. Idzart van Grovestins
35. Frans Aebinga van Humalda
36. Hans van Oostheim
37. Jan van Idsaerda
38. Gosewijn van Wiedenfelt
39. Tjalling van Sixma
40. Georg Frederick thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg
41. Doecke van Hemmema
42. Philip van Boshuizen
43. Harmen van Wonsdorp
44. Willem van Haren

Friese Nassause Regiment

Luitenant

1. Rienck van Sytzama

Groninger Nassause RegimentKapitein

1. Caspar van Ewsum
2. Boiocko van der Wenghe

Hoogduitse Nassause Regiment

Kapitein

1. Nicolaas van Boringer