donderdag 11 juni 2020

Friese kapiteins (59) : Rencke van Lycklama

Friese kapiteins (59) : Rencke van Lycklama

In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden.
Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is verschenen.

 

Achtergrond
De familie Lycklama is een rijke familie uit de Stellingwerven.
Zo was stamvader Lijckle Ebles Saksisch grietman van Stellingwerf van 1510-1514 en woonde hij op de state Friesburg in Nijeholtpade.
De familie Lycklama behoort niet tot de oude Friese adel, maar tot de zogenaamde eigenerfde families.

De oudste generaties van deze familie zijn lange tijd nogal onduidelijk geweest, maar in 2017 verscheen eindelijk een goed overzicht in het tijdschrift de Nederlansche Leeuw.
Hierin kon ook bewezen worden dat de verschillende takken allemaal dezelfde stamvader hebben.
In 1817 werd een tak zelf in de adelstand verheven, die echter exact een eeuw later weer uitstierf.
Van de vijf bekende takken zijn er uit twee nakomelingen (tak D en E genoemd in het artikel).

Dan is er nog één tak over, die van Rinco van Lycklama.
Rencke werd omstreeks 1593 geboren als zoon van Cornelis Jelles en Anscke Renckesdr.
Zijn vader was een rijke vervener te Slijkenburg en was eveneens volmacht ten Landdage en (substituut) grietman van Weststellingwerf.

Omstreeks 1612 trouwde Rencke, ook wel op zijn latijns Rinco genoemd, met Doetke van Wyckel.
Zij was een dochter van Hans van Wyckel en Jeypcke Jacobsdr., die te Oudeschoot woonden.
Doetke werd omstreeks 1592 geboren en overleed op 5 november 1654.

Uit hun huwelijk kwamen vier kinderen voort: Ansck, Hans, Cornelis en Jeepke.
Alle vier werden keurig vernoemd naar de wederzijdse ouders.

Op 20 april 1639 overleed Rencke, waarna hij werd bijgezet in de kerk te Wolvega bij zijn vrouw.


Militaire carrière
Op 12-9-1622 was hij al kapitein, want toen kreeg Jacob van Ruffelaer de leiding over zijn compagnie als net benoemde kapitein.
Hiervoor zal Rencke dus al benoemd zijn tot een lagere officiersfunctie, waarschijnlijk als vaandrig en luitenant.

Vermoedelijk kreeg Rencke op bovengenoemde datum de leiding over een andere compagnie, want op 17-3-1626 werd hij daar opgevolgd door kapitein Poppe Bockes van Burmania.
Deze einddatum komt precies overeen met de benoeming als grietman.

Bestuurlijke carrière
Op 17 maart 1626 werd Rencke benoemd als grietman over Weststellingwerf, een functie die hij tot zijn overlijden bleef uitoefenen.
Hij volgde in 1626 Marcus Lycklama a Nijeholt op, een achterneef van Rencke.
Ook zijn vader Cornelis Jelles was eerder al grietman van Weststellingwerf van 1593-1600.
Van 1632-1637 was Rencke dankzij die functie volmacht ten Landdage.
Na het overlijden van Rencke werd Agge van Lycklama a Nijeholt de volgende grietman en ook deze Agge was een verre neef van Rencke.
 

Lycklama State
Rinco liet de Lycklama state te Wolvega bouwen, mogelijk omstreeks 1626 toen hij grietman van Weststellingwerf werd.
Het gebouw ziet er voor die periode nogal robuust uit, vandaar de naam 'stins'.
Na hem bewoonde ook zijn opvolger als grietman, Agge Lycklama, de state.
Verder is er amper wat over deze state bekend.
In 1736, dus nauwelijks 100 jaar na de bouw, werd de state op afbraak verkocht.


Lyklama stins te Wolvega in Stellingwesteinde
Tekening door J. Stellingwerf, 1723



Portretten
Er zijn portretten bekend van zowel Rinco als zijn vrouw Doetke van Wyckel.
Ze zijn geschilderd in 1635/1636 door een Mensma, mogelijk familie van Harmen Monsma.
Deze laatste was schilder te Leeuwarden omstreeks 1660.



Portret van Rinco van Lycklama
Geschilderd in 1636 door Mensma
(foto: Hans Zijlstra)

  

 Portret van Doetke van Wyckel (ong. 1592-1654)
Geschilderd in 1635 door Mensma.


Familiewapen

Het wapen van deze tak Lycklama is geheel anders dan het veel bekendere Lycklama a Nijeholt wapen
Dit komt doordat Rencke via zijn tante verwant aan de Lycklama's was.

Beschrijving:
Gevierendeeld: I. in blauw een gouden klaverblad, II. in zilver drie gouden eikels met groene dop en steel aan een dwarsgeplaatst  groen takje, twee naar boven en een naar beneden. III. in zilver drie rode rozen; IV. in rood een gouden korenschoof. Dekkleden rood, binnenzijde zilver. Helmteken: een uitkomende zilveren zwanenkop en hals met rode snavel.

Wapen Rinco van Lycklama, detail van zijn portret uit 1636


Grafsteen
In de Hervormde kerk van Wolvega ligt, vermoedelijk nog onder de vloer, de zerk van Rencke van Lycklama en zijn vrouw Dorothea van Wyckel.

20 apr 1639 Rincko van Lycklama grietman van Weststellingwerd ... der ver. Nederlanden
5 nov. 1654 zijn weduwe Dorothea van Wyckel


Klok
Op de klok van de kerk te Scherpenzeel staat zijn naam vermeld, omdat hij toen grietman van Weststellingwerf was.

Int jaer MDC XXXVIII heeft mij Jacob Noteman in Leeuwarden gegoten. Fusa Ao 1638 pastore Oberto F. Miederhuys in Scherpenzeel cum annexis
Jan Jansen, Sijbrand Cornelis, Bowe Symens, Hermen Tijmens, Rencke van Lycklama gryetman van Stellingwerf westende


Familieleden in het leger

  • zijn zoon Hans van Lycklama (1615-1659) was van 1629-1631 vaandrig onder kapitein Hotze van Aysma.
  • zijn kleinzoon Rintje Lycklama (ong. 1653-1691) was vaandrig, kapitein, majoor en luitenant-kolonel

Vaandel
niet bekend.


 

Compagnie nr. 58
* Rencke van Lycklama (geb. ong. 1593-U1639)
* Kapitein van ?-1626

* Voorganger:  ?
* Opvolger: 1. Jacob van Ruffelaer 2. Poppe Bockes van Burmania
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Wolvega

 

Bronnen / meer informatie
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm|
 http://www.stinseninfriesland.nl/LycklamastinsWolvega.htm
http://www.walmar.nl/inscripties.asp
https://www.slideshare.net/sneuperdokkum/lycklama-a-nijeholt-in-nederlandsche-leeuw-2017
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_grietmannen_van_Weststellingwerf

Noten
nvt

 


Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.



Friese Nassause Regiment

Kapitein
  1. Jacob van Roussel
  2. Adriaen Slijp
  3. Bonifacius van Scheltema
  4. Ludolf Potter
  5. Frans van Roussel
  6. Abbe van Bootsma
  7. Jan Sageman
  8. Juw van Eysinga
  9. Frans Harinxma van Donia
  10. Lolle van Ockinga
  11. Taecke van Hettinga
  12. Frans van Cammingha
  13. Wigle van Hania
  14. Arent van Arentsma
  15. Wopcke van Herema
  16. Willem van Inthiema
  17. Ids van Eminga
  18. Seerp van Dijxtra
  19. Sybren van Walta
  20. Tiete van Galama
  21. Jacques van Oenema
  22. Sybe van Aylva
  23. Jan van Burmania
  24. Juw van Harinxma
  25. Jarich van Hottinga
  26. Epe van Heemstra
  27. Damas van Loo
  28. Douwe van Andringa
  29. Rienck van Dekema
  30. Ruurd van Feytsma
  31. Binnert van Heringa
  32. Wybren van Roorda
  33. Johan van Bonga
  34. Idzart van Grovestins
  35. Frans Aebinga van Humalda
  36. Hans van Oostheim
  37. Jan van Idsaerda
  38. Gosewijn van Wiedenfelt
  39. Tjalling van Sixma
  40. Georg Frederick thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg
  41. Doecke van Hemmema
  42. Philip van Boshuizen
  43. Harmen van Wonsdorp
  44. Willem van Haren
  45. Douwe van Glins
  46. Hessel van Aysma
  47. Quirijn de Blau
  48. Jacob van Ruffelaer
  49. Peter van Sedlnitsky
  50. Tjaard Wederspan
  51. Jacques van Challansi
  52. Doecke van Rinia
  53. Doecke van Martena
  54. Tjaard Tjebbes Hobbema
  55. Jan Gerckes Hoptilla
  56. Michiel Hagen
  57. Simon Jongestall
  58. Leendert Huijghis
  59. Rencke van Lycklama

Friese Nassause Regiment
Luitenant
  1. Rienck van Sytzama
Groninger Nassause RegimentKapitein
  2. Boiocko van der Wenghe
Hoogduitse Nassause Regiment
Kapitein


op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten