Friese kapiteins (58) : Leendert Huijghis
In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e
eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden.
Het is een lange rij van
vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is
verschenen.
Achtergrond
Van de familie Huijghis/Huygens is helaas nog niet heel veel bekend en ze
behoorden niet tot de Friese adel.
Wel was het een sinds het begin van de 16e eeuw een invloedrijke familie in
Leeuwarden.
Het lijkt erop dat de naam Huygens een luxe variant is van het patroniem Hugo,
aangezien de oudst bekende Lenert een zoon van Hugo was.
Ook de gebezigde variant Hugenius is een latijnse vorm van 'zoon van Hugo'.
Leenard Huyge
In 1509 was een Tjaard van Andringa grietman van Utingeradeel en Aengwirden, in een
uiterst onrustige tijd.
Er was een jarenlange burgeroorlog gaande tussen de Schieringers en Vetkopers en
Gosse hoorde met een aantal andere grietmannen bij de partij van de Vetkopers.
De bekende Jancko van Douwama was hiervan de Friese leider.
De Schieringers hadden eerder al steun gezocht bij Albrecht van Saksen, die een
flink stuk van Friesland in zijn macht had gekregen.
De Vetkopers haalden toen de Geldersen naar Friesland toe, maar omstreeks 1512
had Albrecht de overhand gekregen.
Hierbij werden de bezittingen van o.a. Tjaard van Andringa verbeurd verklaard en
werd hij als grietman afgezet en vervangen door Epo van Douma.
Er staat hierbij vermeld dat zijn goederen aan een zekere Michiel Schrijver en
Leenard Huyge werden gegeven.
Nu woonde er in Leeuwarden in 1527 inderdaad een Lenert Hugozn, welke gehuwd was
met een telg uit de familie Buygers en in 1531-1532 burgemeester van die stad
was.
Het is waarschijnlijk dat het hier om dezelfde persoon gaat !
In Leeuwarden bewoonde hij het Huyghis/Huygenshuis aan de Eewal.
Later is deze zijstraat vernoemd naar deze belangrijke bewoners en heet nog
steeds Huygensstraat.
 |
Het Huyghis- of Huygenshuis te Leeuwarden (Sems kaart) |
Een zoon van deze Lenert was Frans Leonard Huijghis (1530-1584) die gehuwd was met Geel van Bootsma.
Hij woonde te Leeuwarden in het Huijghishuis en hij was in 1566 lid van het
Verbond der Edelen, die de opheffing van de Inquisitie vroeg.
Na zijn vlucht, keerde hij terug naar Kollum, vermoedelijk naar Bootsma State,
waar zijn zwager, grietman Epe van Bootsma, woonde.
Na het overlijden van Geel, trouwde hij met Aaltje van Roorda, dochter van de
watergeus Binnert van Roorda uit Hijum.
Uit zijn huwelijk zijn vier kinderen bekend: Leendert, Hisck, Frans en Maycke.
Leendert Huijghis werd in 1552 geboren, vermoedelijk in Leeuwarden in het
familiehuis.
Hij trouwde omstreeks 1580 met Wijts van Galama, dochter van Taecke van Galama
en en Auck van Tjessens.
Deze Wijts overleed op 13 december 1607 en werd begraven in de kerk te Akkrum.
Leendert trouwde hierna opnieuw, nu met de veel jongere Frouck van Aysma,
dochter van Hessel van Aysma, die president van het Hof van Friesland was.
Uit dit huwelijk werd in 1616 een zoon Hessel Huijghis geboren, die op het mooie
Wybranda State te Hichtum kwam te wonen.
Op 3 september 1622 overleed Leendert, waarna hij werd begraven naast zijn
eerste vrouw in de kerk te Akkrum.
Frouck van Aysma overleed op 8 augustus 1632, maar zij werd begraven bij haar
vrijgezelle broer Taco van Aysma, in de kerk te Hichtum.
 |
| De Huygensstraat te Leeuwarden, een zijstraat aan de Eewal. Een mooie herinnering aan het voormalige huis van de familie Huyghis/Huygens. |
Blinxtra State
Door het huwelijk met Wijts van Galama, kwam Leendert in het bezit van Blinxtra
State te Akkrum.
Haar ouders woonden reeds op deze state en aangezien haar vader in 1568
overleed, zullen niet lang daarna het jonge echtpaar hun intrek in de state
hebben genomen.
Na het overlijden van Leendert in 1622, kwam de state in eigendom van zijn zoon
Hessel van Huijghis, die echter in Hichtum woonachtig was.
Ook die zijn dochter, Frouck Huijghis, was eigenaar van Blinxtra State.
Deze generaties na Leendert hebben de state dus verhuurd en woonden zelf ergens
anders.
Overigens werd de state vroeger ook wel 'Jonker Huygis-huis' genoemd.
 |
| Schotanusatlas uit 1718, grietenij Utingeradeel. In het midden is 'Jr. Huygis de Hopmans' te lezen, de nieuwere naam van Blinxtra State. |
Militaire carrière
In 1590 was Leendert vaandrig onder hopman Haye Herbranda, waarmee zijn
militaire carrière betrekkelijk laat op gang kwam omdat hij toen al 38 jaar oud
was.
Vermoedelijk werd hij op 10 februari 1593 luitenant, onder kapitein Doecke van
Rinia die de overleden Herbranda opvolgde.
Op 15 februari 1594 werd Leendert kapitein, toen hij Doecke van
Rinia opvolgde die ook overleden was.
Opvallend is hierbij de dat de zoon van Doecke van Rinia, Haye van Rinia, weer
trouwde met een jongere zus van van Leendert, Maycke Huijghis.
Van zijn militaire activiteiten is alleen bekend dat hij in 1596 in de vesting
te Bourtange aanwezig was.
Eind 1604 is hij volgens een akte in het hypotheekboek van Leeuwarden 'gewesene
hopman', wat zou betekenen dat hij in ieder geval voor eind 1604 een hopman meer
was.
Hij was op dat moment ook 52 jaar, dus is dat niet onmogelijk.
Op 3 september 1622 overleed hij zoals hierboven gemeld
Helaas weten we (nog) niet wie deze volgende kapitein van zijn compagnie was.
Familiewapen
 |
| Familiewapen Huijgens / Huygens (CBG familiewapens) |
Beschrijving: in blauw een goud gebladerde open krans waartussen een zilveren
lelie.
Grafzerk
 |
grafzerk van Leendert Huijghis in de kerk te Akkrum |
De steen is gemaakt in 1610 door twee steenhouwers: Hans Putzer (H.P) en Quirijn
Christoffels (Q.C.)
Opschrift is als volgt:
16 HP 10 QC
Ao 1622 den 3 september sterf den eedele eerentpheste heerschap Lenardt va
Huyghis
Ano 1607 de 13 decembr sterf die eedele deuchtsame i. Wijtz va Galama Lenart
Huijghis wijf
Ecce sub hoc tumulo, quem condit saxea moles,
Witskia de Galama molliter incubuit
Strennuus hanc belli sibi dux Leonardus ab Hugens
Legitimo quondam innxerat in thalama
Vixit ea et uiuit, quae non contraria, gaude
corpus habet tellus, mentem animamq Deus
Familieleden in het leger
- niemand
Vaandel
niet bekend.
Compagnie nr. 57
* Leendert Huijghis (geb. 1552-U1622)
* Kapitein van 1594-1604?
* Voorganger: Doecke van Rinia
* Opvolger: ?
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Akkrum
Bronnen / meer informatie
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm|
http://www.stinseninfriesland.nl/HuygenshuisLeeuwarden.htm
http://www.stinseninfriesland.nl/BlinxtraStateAkkrum.htm
http://www.walmar.nl/inscripties.asp
Noten
nvt
Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel
mogelijk te reconstrueren.
Friese Nassause Regiment
- Jacob van Roussel
- Adriaen Slijp
- Bonifacius van Scheltema
- Ludolf Potter
- Frans van Roussel
- Abbe van Bootsma
- Jan Sageman
- Juw van Eysinga
- Frans Harinxma van Donia
- Lolle van Ockinga
- Taecke van Hettinga
- Frans van Cammingha
- Wigle van Hania
- Arent van Arentsma
- Wopcke van Herema
- Willem van Inthiema
- Ids van Eminga
- Seerp van Dijxtra
- Sybren van Walta
- Tiete van Galama
- Jacques van Oenema
- Sybe van Aylva
- Jan van Burmania
- Juw van Harinxma
- Jarich van Hottinga
- Epe van Heemstra
- Damas van Loo
- Douwe van Andringa
- Rienck van Dekema
- Ruurd van Feytsma
- Binnert van Heringa
- Wybren van Roorda
- Johan van Bonga
- Idzart van Grovestins
- Frans Aebinga van Humalda
- Hans van Oostheim
- Jan van Idsaerda
- Gosewijn van Wiedenfelt
- Tjalling van Sixma
- Georg Frederick thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg
- Doecke van Hemmema
- Philip van Boshuizen
- Harmen van Wonsdorp
- Willem van Haren
- Douwe van Glins
- Hessel van Aysma
- Quirijn de Blau
- Jacob van Ruffelaer
- Peter van Sedlnitsky
- Tjaard Wederspan
- Jacques van Challansi
- Doecke van Rinia
- Doecke van Martena
- Tjaard Tjebbes Hobbema
- Jan Gerckes Hoptilla
- Michiel Hagen
- Simon Jongestall
- Leendert Huijghis
Geen opmerkingen:
Een reactie posten