zaterdag 24 juni 2017

Doodsbaar van Hessel van Aysma te Oudkerk

In het koetshuis van museum 'Fogelsanghstate' te Veenklooster wordt een oude doodsbaar goed bewaard. Het is echter afkomstig van het landgoed 'De Klinze' uit Oudkerk en was in 2001 in eigendom van mevr. T. van Baerdt van Sminia-Hempenius uit Oudkerk. Hoe en wanneer de baar precies in Veenklooster terecht is gekomen is mij niet bekend.

De baar, waarop vroeger de doodskisten werden gedragen, hangt tegen het plafond en er zijn drie wapens op geschilderd.

Het gaat hier om de volgende familiewapens: 1. Van Aysma 2. Van Sminia 3. Van Walta

De buitenste twee wapens zijn het oudst en stonden oorspronkelijk op deze baar.
Het zijn de wapens van Hessel Hotzes van Aysma (ong. 1580-ong. 1635) en Trijn Sijbrens van Walta (ong. 1598-1667). Zij waren in 1634 gehuwd te Sneek.
Het middelste wapen is dat van Hobbe Baerdt van Sminia, geboren 1655. Dit wapen is later tussen de beide andere wapen aangebracht.

Hessel van Aysma was in 1628 kapitein in het leger. Hij was officier in het leger van de Friese stadhouder; een beroep die veel familieleden uitoefenden. Hij is al zo'n 35 jaar oud als hij met Trijn (of: Catharina) van Walta huwt. Zij was een paar jaar eerder weduwe geworden van Gijsbertus Arents van Arentsma. Ook zij woonden al in Oudkerk, wellicht al op de Klinze.

Omstreeks 1635 wordt het enigste kind van Hessel en Trijn geboren. Omdat het kind net als zijn vader Hessel komt te heten, is de kans groot dat zijn vader kort voor zijn geboorte is overleden. Hessel junior is in Oudkerk geboren en werd in 1667 burger van Leeuwarden.
Hij huwt in 1662 aldaar met Hester Alberts van Loo, een dochter van Albert van Loo en Machteld van Arentsma (of: Aernsma). Machteld was weer een zus van de eerder genoemde Gijsbertus van Arentsma.

In 1685 komt Hester van Loo te overlijden en wellicht dankzij haar erfenis laat hij een nieuwe state bouwen, waar voorheen "Oppe clincke" stond. Het kwam vanaf toen Aysma State te heten, uiteraard naar de nieuwe eigenaar.  De kans is aanwezig dat Hessel, die dus in Oudkerk was geboren, de oude state al in eigendom had en daarom op deze plek een nieuwe state liet optrekken.
Lang heeft Hessel er echter niet van kunnen genieten. Volgens overlevering kon hij de timmerman niet betalen. In 1687 kocht zijn achterneef Hobbe Baerdt van Sminia (1655-1721) de state van de curator uit de boedel van Hessel van Aysma. De Van Sminia's zijn tot 1966 eigenaar van deze state gebleven.

De familieband tussen Hessel en Hobbe kans als volgt worden verklaard: de overgrootmoeder van Hobbe van vaderskant was namelijk Jeltje Hessels van Aysma.


Bronnen:
1. Keppelstok nr. 62, juni 2001. 'Doodsbaren met teksten' van Sytse ten Hoeve
2. http://www.stinseninfriesland.nl/DeKlinze.htm
3. De Klinze .Het leven op een buitenplaats in Oudkerk, 1681-1966, door Yme Kuiper



Onder: doodsbaar te Oudkerk. Foto via Henk Bosma ontvangen

Zoeken in deze blog