zondag 29 januari 2017

Achterkant predikantenbord Schettens 'ontdekt

Het zal niemand in Schettens zijn ontgaan dat de Hervormde kerk van Schettens momenteel intensief wordt gerestaureerd.
En bij kerkwerkzaamheden worden meestal wel interessante vondsten gedaan.

Zo werden eind vorig jaar de predikantenborden van de muur gehaald, welke daar al heel lang hebben gehangen.
Hoe lang precies was niet bekend, maar uit eigen onderzoek bleek dat ze tussen 1902 en 1919 gemaakt moesten zijn.
Onze predikant, ds. Anton F. Smit (1864-1941), had zich nog intensief met het predikantenoverzicht bemoeid en hij begon hier in 1902.
De borden werden geschilderd door mr. schilder Gerard Knorr uit Schettens, die in 1919 overleed.

Groot was dan ook de verrassing toen de achterkant van het linker bord beschreven was.
De tekst is als volgt:

'deze borden zijn gemaakt
1908 door Gatze Roedema
Mr. Timmerman alhier
en geschilderd door Gerard Knorr
Mr. Schilder alhier
op last van H.H. Kerkvoogden
Tjalling P. Spijksma, voorz.
Tjalle B. Reitsma, sec.
Melle H. van Dijk, Adm.
Als predikant was
A.G.F. Smit
Als koster sedert 1 Juni 1893
Tjomme Abes Ozinga'

Gatze Keimpes Roedema (1865-1950) was een bekende Schettenser en zal aan veel huizen en boerderijen timmerwerk hebben verricht.
1908 was voor hem een belangrijk jaar. Hij bouwde in dit jaar zijn timmerschuur bij zijn woning, welke pas op 4 januari dit jaar werd afgebroken.
In hetzelfde jaar kwam hij op de kiek voor een prachtige, inmiddels zeldzame, ansichtkaart. En, last but not least, kreeg hij opdracht om de twee predikantenborden te maken, die gebroederlijk naast de kansel kwamen te hangen.

Gerard Knorr (1856-1919) was dus mr. schilder en net als Gatze was hij Hervormd en kreeg hierdoor opdrachten van de kerk.
Zijn naam was wel bekend, omdat hij de voorkant had gesigneerd met zijn naam.

Dan de drie kerkvoogden. Dit drietal was in dit gezelschap 14 jaar lang het bestuur van de kerkvoogdij, namelijk van 1902-1915.
Tjalling Piers Spijksma (1846-1926) was de nestor van het drietal.  Reeds in 1891 was hij al tot kerkvoogd benoemd, in die tijd telkens per 1 januari van het jaar. Sinds 1902 vervulde hij de functie van voorzitter.
Tjalle Baukes Reitsma (1862-1916) werd in 1902 gekozen als secretaris, welke functie tot die tijd door Tjalling was vervuld.
Melle Hanzes van Dijk (1866-1937) was in 1895 gekozen door de stemgerechtigde lidmaten van onze gemeente.

Het leukst is misschien wel de vermelding van koster Tjomme Abes Ozinga. Niet vaak zie je de koster vermeld staan, maar in dit geval was Tjomme ook niet zomaar een koster. Hij was o.a. timmermansknecht bij mr. timmerman Keimpe Roedema uit Longerhouw. Onlangs troffen we ook al zijn naam aan in de vaas op het orgel te Schettens met het jaartal 1894. Omdat hij timmerman was heeft hij wellicht ook meegeholpen bij het maken en ophangen van de borden. Tenslotte was hij ook de vaste bode van het dorp. Na  zijn overlijden werd dan ook de begrafenisvereniging opgericht, waardoor hij de laatste 'omzegger' was.
Tjomme is dus koster van de kerk te Schettens geworden op 1 juni 1893. Daarvoor vervulden de schoolmeesters altijd deze functie, maar daar kwam dus met de benoeming van Tjomme een eind aan.






André A. Buwalda
e-mail:
fam.aabuwalda@home.nl
HOMEPAGE:
www.andrebuwalda.nl


zondag 22 januari 2017

Prachtige gevelsteen van Armhuis te Arum

Tijdens een fietstocht vandaag kwam ik door Arum, waar een huis aan de Schoolstraat 4-6 is voorzien van een prachtige gevelsteen.
In het middenveld staan twee vrouwenfiguren afgebeeld.
Zij houden een banderolle vast met de tekst 'Geeft u wort geven'.
Hieronder staat LUC VI vers 38.

Aan beide kanten van de personen staan tekstvelden met een latijnse tekst:
Aan de linkerkant: 
Abel, pinque dabo sacrum
macrum non sacrificabo

Aan de rechterkant:
Cain, Non debo pinque sacrum
sacrificabo macrum

De vertaling van de tekst bij Kain is:  'ik zal een mager offer brengen, geen vet' en bij Abel is het net andersom.

In het grote veld eronder staat de tekst:

KERCK-HUISEN, GAST-ARMENHUISEN ZYN GODES GEBOUWEN
DIE CHRISTI LEER DER ARMEN SORG GEBOU BEHOUWEN
SOO WIERD ARUMS KERCK STICHTELYCK VAN NIEW HERBOUT
SOO WIERD DIT ARMEN WERCK PLICHTLYCK NOCH NIEWS AENGEBOUT
NOTURNUS HUNC NOBIS PHARASAESEI TOLLERE CRISTUS
HIC VOLUMUS DOMINO ARUMS PLENAS REDDERE ARISTAS

DE KERCK HERBOUWT Ao 1628
T ARMHUYS AENGEBOUWT Ao 1662 

In 1628 werd de kerk van Arum dus herbouwd en 34 jaar later, in 1662, werd er een armhuis 'aangebouwd'. De kerk is dus in 1836 afgebrand, waardoor de huidige kerk van 1837 dateert.
Zoals de tekst aangeeft, stond het armhuis dus tegen de kerk aan, waardoor ook dit huis in 1836 is afgebrand. De gevelsteen is later in een huis van de kerk in Arum herplaatst.


Wie een correcte vertaling van de laatste latijnse tekst kan geven, gelieve contact op te nemen...


Afbeeldingsresultaat voor kerk arum

zie ook: 
  1. http://www.gevelstenen.net/kerninventarisatie/plaatsenNed/Arum.htm
  2. https://nl.wikipedia.org/wiki/Hervormde_kerk_(Arum)
  3. http://89.200.200.165/CMS/api/file/saft/1d0f60d16ab51c2d36da8e23eae6eff9
  4. Foto kerk van: http://rijksmonumenten.nl/monument/39321/hervormde-kerk-en-toren/arum/
  5. Bloedmooi Wunseradiel




Zoeken in deze blog