Toen Supersneuper Hans afgelopen week in Leiden was, zag hij in de Pieterskerk een zerk staan.
Een foto stond al snel op Twitter, met de tekst '...met Fries familiewapen'.
En ja, als er twee wapens op staan, die beide in de linker helft de 'Friese adelaar' hebben, kan dat bijna niet missen.
 |
| Grafzerk van Hotze Fockesz. in de Pieterskerk te Leiden. Het wapen van zijn moeder is die van Jeppema. (foto: Supersneuper) |
De steen
Op de steen staat de volgende tekst:
'Hotze Fockesz. geboren den IX Novembris Ao 1584, is gestorven den XXVI Augusti Ao 1604 en[de] hier begrave'
Het gaat dus om slechts één persoon, die dus bijna 20 jaar oud was toen hij
overleed.
Hij is dus begraven in de Pieterskerk te Leiden, omdat daar de grafsteen nog
aanwezig is.
In de Grafboeken van Leiden uit 1610, 1647 en 1665 staat zijn naam overigens ook
vermeld met daarbij de exacte locatie: 'Noord-binnenwandeling nummer 56'.
Dat ook de geboortedatum vermeld is op een zerk is nogal bijzonder, dit gebeurd
slechts zelden.
Misschien dat Hessel de Walle kan uitzoeken op hoeveel stenen dit het geval is
in Friesland.
In het midden van de steen staan twee wapens afgebeeld, ongetwijfeld de ouders
van de jongeling, die dus zelf ongehuwd overleed.
Een eerste zoektocht naar de wapens, levert het volgende op.
De wapens
Het rechterwapen in de ruitvorm is die van zijn moeder.
Dit wapen bevat rechts vier vakken, van boven naar beneden: klaver, lelie,
lelie, klaver en links de halve Friese adelaar.
Als helmteken een lelie.
Het is een opvallend wapen, namelijk die van de familie Jeppema.
In de wapendatabase van Hessel de Walle, staat dit wapen eveneens afgebeeld, ook
hier gelukkig ongeschonden.
 |
| Grafzerk van Lutske Anes Bangma, gehuwd met Jeppe Abbesz. Jeppema, in de kerk van Menaldum. Het linkerwapen is Jeppema, rechts zal dan van Banga zijn. |
Duidelijk is dat het hier dus om een Jeppema wapen gaat, echter een nogal
afwijkend van het andere bekende Jeppema wapen.
In zowel het 'Stamboek' als de database van het CBG staat deze vermeld als een
dubbele adelaar met een blauw hartschild met daarin een ster.
 |
| Familiewapen Jeppema (Stamboek van den Frieschen Adel) |
 |
| familiewapen Jeppema (CBG familiewapens) |
Botnia / Jeppema
De eerste relatie leggen we dan uiteraard met de drager van hetzelfde
wapen, Jeppe Abbesz. Jeppema, wiens vrouw begraven ligt in de kerk van Menaldum.
Helaas staat er op de bekende site van Simon Wierstra geen genealogie van
Jeppema en ook het Stamboek van den Frieschen Adel heeft er slecht een paar
generaties vermeld.
Hierbij staat Jeppe Abbesz. Jeppema helaas niet bij vermeld.
De familie Jeppema is dus vroeg uitgestorven en een Ansck Jeppesdr. van Jeppema
trouwde omstreeks 1480 met Syds Tjallings van Botnia.
Hun zoon Tjalling Sydses van Botnia werd ook wel Tjalling Jeppema genoemd,
vermoedelijk omdat hij eigenaar van Jeppema State te Westernijkerk was.
 |
| Jeppema State te Westernijkerk Tekening van J. Stellingwerf, 1722 |
Vervolgens trouwde zijn zoon, Syds Tjallings van Botnia ong. 1530 met Bauck
Abbesdr. van Camstra.
Zij woonden op Hottinga State te Nijland, maar mogelijk was Jeppema State nog
familiebezit.
Zij hadden echter een zoon waarvan de voornaam niet bekend is.
Mogelijk, ja het is wat vergezocht, is dit een Abbe van Botnia en noemde hij
zich weer Abbe Jeppema naar het familiebezit?
Deze zou dan een zoon kunnen hebben gehad, Jeppe Abbesz. Jeppema, wiens vrouw
Lutske Anes Banga dus in 1595 stierf en in de kerk van Menaldum ligt begraven.
Hij droeg dan in elk geval een eigen wapen en niet het bekende Botnia wapen, wat
dan te verklaren is omdat hij een andere naam voerde.
Hotze Fockesz.
Hotze Fockes werd dus op 9 november 1584 geboren en zijn vader had dus de
voornaam Focke.
Er is dan een huwelijk geweest tussen een Focke N.N. en een N.N. Jeppema,
omdat het vrouwenwapen op de zerk dus het Jeppema wapen is.
Het gaat hier om Focke Tjercx die gehuwd was met Tryn Jeppema.
Focke van secretaris van Oostdongeradeel van 1582 tot na 1591.
Mogelijk dat zijn zoon Hotze dus al vroeg naar Leiden vertrok, omdat
Leiden in die tijd uiteraard de lakenstad bij uitstek was.
Zijn vrouw is dan waarschijnlijk een zuster van Jacob van Jeppema, die
lakenkoper te Leeuwarden was.
Jacob van Jeppema
Jacob Johannesz. van Jeppema werd omstreeks 1550 geboren als zoon van Johannes
Jacobs Jeppema en Impk Ayes..
Omstreeks 1585 trouwde hij met Okje Boelema, dochter van Augustinus Boelema en
Catharina van Arum.
Van deze Jacob is bekend dat hij lakenkoper was, dus hij zal vaak in Leiden zijn
geweest.
Zijn vrouw Okje overleed op 23 oktober 1594 en lag begraven in Leeuwarden, maar
haar zerk werd later overgebracht naar Minnertsga.
 |
| Familiewapens Jeppema-? op grafzerk van Ockien Boelema, huisvrouw van Jacob van Jeppema. |
De tekst op de steeen is als volgt:
Hier leit begrave de eerbare Ockien Bolema dhuvisvrou va Iacob Ieppema en is gervst anno 1594 de 23 octobris
In het midden van de zerk twee wapens: Jeppema en Boelema.
Opnieuw dus een Jeppema wapen en ook hier weer boven de lelie en onder de
klaver.
In het midden een soort kruis en links weer de halve Friese adelaar.
Het gaat hier dus weer om een variant op het Jeppema wapen.
Opvallend is dat het rechterwapen is afgesleten of vernield, terwijl het Jeppema
wapen nog intact is.
Het helmteken is een lelie.
Van deze Jacob van Jeppema is nog een bijdrage uit 1573 in het Album Amicorum bekend van Poppe van Feytsma.
 |
| Bijdrage uit 1573 te Douai van Jacobus van Jeppema in het Album Amicorum van Poppe van Feytsma |
Ook in deze bijdrage hetzelfde wapen als op de grafzerk, echter met de klaver
boven en lelie onder!
Mogelijk dat één van de kunstenaars een foutje heeft gemaakt?
Overigens zijn hierdoor nu wel de kleuren van het wapen bekend.
Een familierelatie tussen Jacob Johannesz. van Jeppema en Jeppe Abbes van
Jeppema heb ik helaas nog niet kunnen vinden.
Hopelijk dat anderen nu mee kunnen zoeken naar verdere informatie en
verbindingen.
Een wat betere genealogie Jeppema zou daarbij het doel kunnen zijn.
Links
http://www.stinseninfriesland.nl/JeppemaStateWesternijkerk.htm
https://www.walmar.nl/inscripties.asp
https://www.walmar.nl/wapens.asp
https://www.hvnf.nl/2021/05/alba-amicorum-met-friese-inscripties-en-meer/
http://www.mpaginae.nl/Stamboek/FrAdel.htm
http://www.mpaginae.nl/Galilea/Mensonides.htm
https://www.erfgoedleiden.nl/component/lei_files/download/id/2088
https://www.hvnf.nl/2018/06/expositie-de-historie-van-jeppemastate-en-de-kerk-van-westernijtsjerk/
https://fy.wikipedia.org/wiki/Jeppemastate_(Westernijtsjerk)
https://allefriezen.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten