In Tresoar bevind zich in de collectie een 'Swaneboeck' uit circa 1635.
Hierin staan tientallen Friese zwanenmerken met de namen van de toenmalige eigenaren.
 |
| Het 'Swaneboeck' uit 1635 |
Het is onbekend wie dit boek heeft geschreven.
Mogelijk is dit gebeurd door Minne Hillebrants, secretaris van de toenmalige gemeente Wonseradeel.
Als secretaris kreeg hij mogelijk de opdracht deze merken in kaart te brengen. Dan zou het niet toevallig zijn dat hijzelf als eerste persoon wordt vermeld in het boek.
Het gaat hier (volgens de inventaris) om zwanenmerken uit de voormalige gemeentes Wonseradeel, Hennaarderadeel, Wymbritseradeel, Barradeel en de steden Bolsward, Workum en Franekeradeel.
Het lijkt erop dat deze namen en afbeeldingen nog niet eerder zijn beschreven en gepubliceerd.
Een paar jaar terug heb ik dit boek gefotografeerd omdat het een prachtige weergave geeft van het destijdse belang van deze zwanenmerken.
Het houden van zwanen was toen nog een belangrijk recht, wat vaak was voorbehouden voor de adel en verbonden was aan hun state. In dit overzicht blijkt echter dat ook veel boeren of eigenaren van boerderijen dit recht op hun naam hadden staan en soms zelfs elders woonden.
Zwanenvlees was destijds nog een delicatesse en de veren konden gebruikt worden voor het schrijven met inkt.
Hieronder staan alle merken uit het boek, waarbij de namen zijn aangetekend.
De laatste pagina's bevatten zwanenmerken zonder namen erbij; die heb ik vooralsnog eerst weggelaten uit dit overzicht.
Van een flink aantal heb ik de namen kunnen identificeren. Het gaat daarbij voornamelijk om de adellijke namen. Een groot aantal personen zijn echter rijke boeren uit deze omgeving, welke ik nog niet heb geïdentificeerd.
De volgorde van de afbeeldingen is helaas niet op de juiste volgorde terecht gekomen, waardoor er soms 'als hierboven' staat vermeld. Dit betekent dan dat hier dat de persoon elders nog eens is vermeld.
Bij deze roep ik de hulp in van mede-onderzoekers om deze namen te herleiden/vinden.
Zodra er ONBEKEND bij staat vermeld gaat het dus nog om een onbekende eigenaar.
Reacties graag naar het mailadres: fam.aabuwalda@home.nl
Overigens zijn alle andere opmerkingen, correcties en aanvullingen van harte welkom!
Update 5-4-2021:
Hoyte Dircks. --> Hessel de Walle
Siurd Tiercx. --> Hessel de Walle.
Johannes Hansma --> Hessel de Walle
Gercke Simons --> Hessel de Walle
Hoyte Goslicks --> zelf gevonden
Hans Douwes --> zelf gevonden
Baucke Rommertha --> zelf gevonden
Update 6-4-2021:
Johannes Sybrens Bonnema --> Martin Engels
Update 8-4-2021:
mr. Lieuwe Sipckes --> Martin Engels
mr. Kobyus --> Martin Engels
Jan Coenerts --> Martin Engels
Update 10-4-2021:
Robijn Jacobs --> Martin Engels
Plaatsnamen index:
Wonseradeel
-Arum
-Burgwerd
-Burgwerd-Hiemert
-Exmorra
-Ferwoude
-Hichtum
-Hieslum
-Lollum
-Makkum
-Oldeclooster
-Parrega
-Pingjum
-Schettens
-Schraard
-Tjerkwerd
-Witmarsum
Hennaarderadeel
-Hennaard
-Kubaard
-Oosterend
-Wommels
Wymbritseradeel
-Abbega
-Heeg
-Nijland
-Oosthem
-Oudega
-Sandfirden
-IJsbrechtum
Barradeel
Franekeradeel
-Achlumer klooster
-Tzum
Bolsward
Workum
IJlst
Verder nog plaatsnamen van eigenaren van merken:
-Jellum in Baarderadeel
-Menaldum in Menaldumadeel
-Hallum in Ferwerderadeel
-Leeuwarden
 |
| Deze grietenijen en steden liggen allemaal in Westergo |
 |
| --> Holcke Baes Zelfde als hierboven ONBEKEND --> Claes Everts ONBEKEND |
 |
| --> Holcke Baes en Rienck Hettes Woonden te Workum ONBEKEND --> Johannes Sybrens Bonnema Koopman te Witmarsum (ong. 1550-<1650) |
 |
| --> Pier Benedictus Woonde te Oudega (W) ONBEKEND --> Sjoerd Ulbes Woonde te Exmorra ONBEKEND |
 |
| --> Robijn Jacobs te Ferwoude Was dijksgedeputeerde, woonde te Ferwoude. In 1612 overleed zijn weduwe Houck Dircks. --> Gerben Sijbes te Witmarsum ONBEKEND |
 |
| --> Taecke Sickes van Cammingha (1605-1668), grietman van Wonseradeel
1652-1664. 'Van Goycke Ruirdts ingecoft' Hij woonde te Arum op Cammingha State en was gehuwd met Anna Sickinghe en later met Luts van Grovestins. --> Wytze Sickes van Cammingha (1592-1641), Heer van Ameland. 'Bennen dijck vrij te gebruijcken van Rennert Ennes' |
 |
| --> Alef van Aggama (ong. 1600-1675). Hij woonde te Witmarsum, Aggama State. |
 |
| --> Pieter Andries Woondet te Lollum ONBEKEND --> Tierdt Pytters Woonde te Abbega ONBEKEND |
 |
| --> Ulcke van Aylva (1592-1653). Woonde te Schraard op Aylva State. --> Hessel van Huijghis (1616-1653) Hij woonde te Hichtum op Wybranda State. |
 |
| --> Tjaert Epesz. van Aylva (1588-1647) Hij was grietman Wonseradeel. Woonde te Witmarsum, Aylva State. --> Bocke Gerrits. ONBEKEND |
 |
| --> Holcke Baes en Rienck Hettes Zelfden als hierboven ONBEKEND |
 |
--> Hessel Brants 'nu toebehoorend Jan Koenaerts? tot Leeuwwarden' |
 |
| --> Sicke van Dekema (1548-1625). Onduidelijk waarom hij hierin vermeld wordt, aangezien hij te Jellum in Baarderadeel woonde op Mammema State. --> Gale van Galama (ong. 1570->1618) Waarschijnlijk gaat het hier om deze Gale van Galama. Hij woonde echter in Menaldumadeel, Menaldum. |
 |
| --> Hoyte Dircks Woonde te Witmarsum (1586-1661), begraven te Witmarsum. Gehuwd met Gerck Rinnerts Rollema. --> Jan Roda Woonde te Kubaard ONBEKEND |
 |
| --> Doecke van Jongema (1580-1638), grietman van Hennaarderadeel van
1629-1638. Twee merken. |
 |
| --> Baucke Douwes Hij woonde te Ferwoude. Zelfde als hierboven, hij had dus drie zwanenmerken. Twee merken |
 |
| --> Hans Douwes Dit zijn Hans Douwes, workumer secretaris twee mercken Het gaat hier om Johannes Dominicus Walrich, die secretaris van Workum was van ong. 1617-1629. |
 |
| --> Foppe Douwes Woonde te Workum Zelfde als hierboven ONBEKEND --> Olfert Olferts Woonde te Workum ONBEKEND |
 |
| --> Teede Eedes te Witmarsum ONBEKEND --> Broer Bauckes ONBEKEND |
 |
| --> Sierck Eelckes Woonde te Abbega ONBEKEND --> Heere Meyes Woonde te Abbega ONBEKEND |
 |
| --> Taecke Douwes Epema (Yppema) 1595-1638. Woonde te Kubaard --> Hidde Hiddes Woonde te Sandfirden ONBEKEND |
 |
| --> Taecke Douwes Epema (1595-1638). Woonde ws te Kubaard. --> Mele Sybolts Hij woonde te Oudega (W) ONBEKEND |
 |
| --> Yeme Sjoerds te Hieslum. ONBEKEND --> Tijmen Franses Eysma (geb. ong. 1590) Burgemeester te Bolsward. |
 |
| --> Anscke Feckes Woonde te Oosterend ONBEKEND --> Jan Tibbes Woonde te Abbega ONBEKEND |
 |
| --> Gercke Sijmens te Oudega. Gercke Simons van Hoytema (ong. 1510-1575), begraven in kerk te Oudega. --> Martinus Gravius (overl. 1644), Woonde te IJsbrechtum. |
 |
| --> Sybolt Haersma (ong. 1575?-?). Woonde te Tjerkwerd. Twee merken |
 |
| --> Feyte Pybes Hij woonde te Abbega ONBEKEND --> Dokter Johannes Hansma. Hij was secretaris van Workum en begraven in de kerk aldaar. Zijn zerk is nog aanwezig. |
 |
| --> Wopcke Auckes ONBEKEND --> Volperis Hansma uit Bolsward. Hij trouwde in 1624 met Wybetien Wopckes. |
 |
| --> Harinxma thoe Heeg Waarschijnlijk Douwe van Harinxma (ong. 1568-1639). Hij was gehuwd met Machteld van Dunnewoldt en woonde op Harinxma State te Heeg. Twee merken. |
 |
| --> Fokel van Haytsma (ong. 1600-1653). Gehuwd met Pieter Johans van Herema. Zij woonde met haar man te Tjerkwerd op Walta State, maar waarschijnlijk was dit merk nog van Haytsma State te Makkum. Twee zwanenmerken. |
 |
| --> Ludolf van Herema (1585-1670), katholiek, op Holwinde. Zijn grootvader Douwe van Herema woonde te Bolsward. --> Borchard van Aswede (ong. 1578-1646), gehuwd met Riem van Hottinga. Eigenaar Hottinga State te Wommels. |
 |
| -->Minne Hillebrants (ong. 1590->1631) Hij was secretaris over Wonseradeel, beijde mercken |
 |
| --> Hector van Hobbema (1595-1667). Woonde te Witmarsum op Hobbema State. Dijkgraaf. --> Dockter Eminga Hij woonde te Bolsward. Dit moet Gabe Pieters van Eminga zijn, secretaris van Wonseradeel. |
 |
| --> 't klooster Hospitaal _-> Jan Harckes te Nijland ONBEKEND |
 |
| --> Eepo van Hettinga (ong. 1560-1619). Ongehuwd en woonde te IJlst. Hij was dijkgraaf van Wymbritseradeel. (NB: er staat Hottinga, maar dit zal Hettinga zijn) -->Bartholt van Douma (ong. 1567-1615). Hij woonde op Gerbada State te Hallum in Ferwerderadeel. |
 |
| --> Broer Bauckes ONBEKEND --> Reyn van Hoytema (ong. 1600-1637). Woonde te Oudega (W) --> Reyn van Hoytema 'binnen dijck vrij te gebruycken' zelfde als hierboven --> Douwe Hessels uit Kubaard. Dit moet Douwes Hessels Hobbema (1589-1662) zijn. |
 |
| --> Reyn van Hoytema (ong. 1600-1637). Woonde te Oudega (W) --> Lolcke Wygers te Pingjum. ONBEKEND |
 |
| --> Frans Laeses van Jongema (ong. 1580-1640) Hij was raadsheer in het Hof van Friesland. Woonde te Leeuwarden/Wommels? --> Saepck van Cammingha waarschijnlijk Saepck Fransdr. van Cammingha, ong. 1550-1610. Zij was weduwe van Joost van Ockinga. Woonde te Burgwerd. |
 |
| --> Oldeclooster --> Achlumer klooster http://www.vandervelde.net/achlum/klooster.htm |
 |
| --> Fedde Liuwes Woonde te Parrega ONBEKEND --> Sybe Sickes Woonde te Tjerkwerd ONBEKEND |
 |
| Minne Hilbrants, secretaris van Wonseradeel (ong. 1590-?). Hij woonde te Bolsward en was gehuwd met Anne Dues Atsma. Twee zwanenmerken. |
 |
| --> Tjemck van Osinga (1593-1653). Woonde te Schettens, Osinga State. --> Fonger Alberts te Schraard ONBEKEND |
 |
| --> Anne Ottes Woonde te Arum 'van Otte Ottes afgecomen' ONBEKEND --> Hessel Piers Woonde te Hemert ONBEKEND |
 |
| --> Anne Ottes Woonde te Arum. 't Arum van Otte Ottes afgecomen' ONBEKEND --> Siurdt Tiercx Waarschijnlijk gaat het hier om Sjoerd Tjercks Hoitinga (1577-1651). Hij was boer te Schettens en mederechter van Wonseradeel. |
 |
| --> Pieter van Herema (ong. 1600->1652). Hij woonde te Tjerkwerd op Walta State en was gehuwd met Foockel Bonnesdr. van Haytsma. Twee merken |
 |
| --> Sible Pytters Woonde te Abbega ONBEKEND --> Foppe Douwes Vier merken ONBEKEND -->Claes Everts ONBEKEND |
 |
| --> Japick Pijtters te Witmarsum ONBEKEND Twee merken |
 |
| --> Pieter Watzes. Een Pijtter Watses was in 1640 eigenaar van stem 10 te Makkum. --> Dockter Kobyus Waarschijnlijk is dit Petrus Cobbius, gebr. 1587 Student te Leiden in 1607 |
 |
| --> Baucke Rommerda Dit zal Baucke Jacobs Rommerda (ong. 1530-1603) zijn. Hij woonde te Pingjum en was gehuwd met Hanck Yghesdr. Galama --> Rienck Hettes ONBEKEND |
 |
| --> Hans van Roorda (ong. 1600-1679). Woonde te Hennaard, Sassinga State. --> Douwe Hessels. ONBEKEND |
 |
| --> Mr. Lieuwe Sipckes 'postulant en procureur voor het gerecht van stad Workum', getuige in hypotheek nedergerecht Wymbritseradeel in 1613. Woonde te Workum in 1601 --> Eeme Hayes Woonde te Workum ONBEKEND |
 |
| --> Sterckenburgh Woonde te Tzum ONBEKEND --> Hoyte Pieters Woonde te Oldeclooster ONBEKEND |
 |
| --> Dirck Sybrants, 'toebehorende Reijn Hoytema als verschreven' ONBEKEND Reyn van Hoytema is hier elders al beschreven Twee merken |
 |
| --> Dirck Sybrants Dit is Dirck Sybrants, zelfde als hier elders. Hij had dus drie zwanenmerken. --> Baucke Douwes ONBEKEND |
 |
| --> Sijds van Botnia (1583-1638) 'opt Nijlant vier mercken' Hij woonde te Nijland op Hottinga State en was gehuwd met Maria Elisabeth Alberda. Eigenaar vier zwanenmerken. |
 |
| --> Reyner Synes uit Oosthem ONBEKEND --> Tieert Pytters ONBEKEND |
 |
| --> Allert Tades ONBEKEND --> Hoyte Goslycx 'te Abbega' Waarschijnlijk gaat het hier om het zwanenmerk van Hoyte Goslicks van Hoytema (ong. 1490->1563) \ |
 |
| --> Taecke Sickes van Cammingha (1605-1668), grietman van Wonseradeel
1652-1664. Hij woonde te Arum op Cammingha State en was gehuwd met Anna Sickinghe en later met Luts van Grovestins. --> Wytze Sickes van Cammingha (1592-1641), Heer van Ameland. Hij was gehuwd met Saepck Hesselsdr. van Vervou |
 |
| --> Hessel Tietes Woonde te Nijland ONBEKEND --> Tieert Pytters Woonde te Abbega ONBEKEND |
 |
| --> Tierck Tialinghs Woonde te Abbega ONBEKEND --> Tieerdt Pytters Woonde te Abbega ONBEKEND |
 |
| --> Sybe Watses Woonde te Schraard ONBEKEND --> Olfert Olferts Woonde te Workum Zelfde als elders op deze pagina Drie merken ONBEKEND |
 |
| --> Rencke Bauckes 'nu Ulbe .....' ONBEKEND --> Jarich Hiddes Vijf merken ONBEKEND |
 |
| Workumer merken -->Tierck Tjallings ONBEKEND --> Rippert Eeukes ONBEKEND 'Deese ses bijstaende mercken' |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten