maandag 28 oktober 2019

Friese kapiteins (30) : Ruurd van Feytsma


Friese kapiteins (30) : Ruurd van Feytsma
In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie soms veel bekend is, maar soms ook praktisch niets. 

Achtergrond
De familie Feytsma behoord tot de oude Friese adel, die echter in de 17e eeuw uitstierf.
Hun stamslot Feytsma State stond in Huizum, maar zoals vaker ontstonden er meerdere Feytsma States in de loop der tijd, te Huizum en Kollum.

In 1511 werd Ruurd Hesselsz van Feytsma eigenaar van Sierdsma State te Deinum. Hierna werd de kerk bijna een Feytsma familiemausoleum, met o.a.veel grafzerken.
In de 18e eeuw bleek "dat genoegzaam alles wat in de kerk of toren te Deinum gevonden word, daer in is gebragt door de eigenaars van Sijrdsma State".

'Onze' Ruurd werd omstreeks 1605 geboren als zoon van Bocke van Feytsma (ong. 1570-1626) en Haring van Burmania (ong. 1570-1646).
Deze Bocke werd in 1600 grietman van Kollumerland en kreeg toen van zijn vader genoeg geld om in Kollum een grote state te laten bouwen, die uiteraard toen Feytsma State kwam te heten.

Op 3 juni 1624 werd Ruurd als student aan de Franeker universiteit ingeschreven.
In 1631 trouwde hij met Machteld van Roorda, dochter Watze van Roorda en Ursul van Scheltema.
Zij is waarschijnlijk opgegroeid op Jorum State te Kubaard, welke ruim twee eeuwen in het bezit van deze familie is geweest.
Uit hun huwelijk werden de kinderen Bocke en Haring Lucia geboren, welke beide ongehuwd bleven.
Zoon Bocke werd net als zijn vader kapitein.

Ruurd erfde omstreeks 1613 Feytsma State te Hallum van zijn oom Hessel van Feytsma en zal er dan ook gewoond hebben met Machteld.
In 1722 woonde hier Johanna Beatrix van Sytzama, wiens grootmoeder Bauck van Roorda een zus van bovengenoemde Machteld was.
Deze state was dus nog lange tijd in familiebezit gebleven.

Feitsma State te Hallum (tekening Jacobus Stellingwerf, 1722)

Ook Sierxma State in Deinum was nog steeds in eigendom van Ruurd zijn familie, vermoedelijk woonde zijn moeder daar toen.
Toen zij in 1646 overleed erfde Ruurd namelijk ook deze familiestate. Nog in 1723 was deze state in het bezit van de nazaat Bocco Feytsma van Feugen.
In 1640 is 'kapitein Ruurd Feytsma' tevens eigenaar van Oldersma State te Hallum, ook wel Klein Feytsma genaamd.

Ruurd  is omstreeks 1657 overleden, want op 17 juli 1657 maakte Machteld haar testament op als weduwe.
Ze schonk 1000 caroli guldens aan Rioerd Minnes, die van gewone komaf was. Hij was echter vernoemd naar Ruurd van Feytsma en Machteld was meter over hem.
Voor dat kapitaal moest hij echter wel een vak leren, maar 'geen metselaar' volgens het testament.
Toen in 1811 iedereen in Nederland een achternaam moest aannemen, waren er enkelen van zijn nakomelingen die de naam Feitsma aannamen.

Militaire carrière
Op 27 mei 1630 werd hij als vaandrig benoemd in de compagnie van kapitein Jacob van Roussel en hij volgde toen Jacob zijn broer Tjaert van Roussel op in die functie.
In deze officiersfunctie was hij in januari 1633 aanwezig bij de lijkstatie van de Friese Stadhouder Ernst Casimir.
Hij droeg samen met 35 andere vaandrigs, luitenants en kapiteins de grote lijkbaar waarop de kist van de stadhouder lag.
Op 15 december 1636 werd hij kapitein, toen hij Philip van Boshuyzen opvolgde.
Zoon Bocke werd net als zijn vader kapitein en volgde hem in 1648 zelfs op in die zijn compagnie, waarbij Ruurd waarschijnlijk een andere compagnie toegewezen kreeg.
Er zijn van hem geen militaire activiteiten bekend.
Lijkstatie van de overleden stadhouder Ernst Casimir.
Hier liep Ruurd van Feytsma toen als vaandrig bij.


Familiewapen

Familiewapen Feytsma
(Stamboek van den Frieschen Adel)
Opvallend is het helmteken: een pauw.

Twee houten leeuwen
In het Fries Museum worden twee uit hout gesneden leeuwen, die elk met hun poten een wapenschild vasthouden
Het gaat hier de wapens Feytsma en Roorda, dus om het echtpaar Ruurd van Feytsma en Machteld van Roorda.
Misschien zijn zij onderdeel van een herenbank geweest voor een kerk, bijvoorbeeld Hallum?



Twee houten leeuwen: boven met wapen van Feytsma en eronder die van Roorda ('met de baar').

Klok van Hallum
Toen in 1648 er een nieuwe klok in de Hallumer toren werd geplaatst kreeg die een flinke tekst erin gegoten, waaronder:
ior. Ruirt van Feijtzma cappitein over een companie te voet ende jffr Maechtelt van Roorda sijn huijsfrou
Hij trad hierbij in de voetsporen van zijn vader, die hetzelfde had laten doen in de klok van Kollum in 1618.

Familieleden in het leger
  • zijn zwager Menno Houwerda van Meckema (ong. 1600-1663?) was kapitein
  • zijn broer Jelger van Feytsma (ong. 1610-1654?) was kapitein
  • zijn zoon Bocke van Feytsma (ong. 1634-1657) was kapitein
Vaandels
Niet bekend.

Compagnie nr. 46
* Ruurd van Feytsma (*ong. 1605 -U1657)
* Kapitein van 1636-1657
* Voorganger: Philip van Boshuyzen
* Opvolger: Hendrik George thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Hallum

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.

Friese Nassause Regiment

Gepost door op
Labels: , , , , , , , ,

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)

Zoeken in deze blog