Blog van André: Twee Burmania bijdrages in Album Amicorum van Seino Mulert

In de Koninklijke Bibliotheek wordt één van de oudste Alba Amicorum van Nederland bewaard, namelijk die van de edelman Seino Mulert. Hij was afkomstig uit Hardenberg in Overijssel en had het landgoed Roessinck.

Hierin zitten zo'n 90 bijdrages van kennissen en vrienden van Seino.
Het album komt uit 1561/1562 en in 1563 begonnen de bijdrages in het Album vanuit universiteitsstad Douai.

Via het twitter-account van Jeroen Vandommele, conservator van de Koninklijke Bibliotheek, wordt dagelijks hulp ingeroepen om deze namen te herkennen.

Via @supersneuper kwam nu de bijdrage van een Burmania in beeld.
Al snel was duidelijk dat hier niet het bekende Burmania wapen bij stond geschilderd, welke altijd snel herkenbaar is.

Burmania wapen
(Stamboek van den Frieschen Adel)

Gelukkig staat de naam van de bijdrager er wel onder bij geschreven: het gaat hier om Upco van Burmania.
Er staat voluit 'Upco Burmania friso', dus dat hij afkomstig was uit Friesland.
Die toevoeging was handig om aan te geven waar je vandaan kwam.

Bijdrage van Upcke van Burmania in het Album Amicorum
(KB)

Het mooi ingekleurde wapen staat, niet toevallig!, naast een pagina met een roos.

Datum is mogelijk: X.1.5.7.4.6.5.X
Dit lijkt mij dan 5 juni 1574 te zijn.
Upcke was overigens op 26-5-1567 student te Keulen en op 20-6-1560 ingeschreven als student te Freiburg.

Boven het wapen staat de latijnse tekst: 'qui stas vide ne cadas' (wie staat, pas op dat u niet valt)

Het wapen blijkt dus opvallend genoeg die van Gratinga te zijn.

Familiewapen Gratinga
(Stamboek van den Frieschen Adel)

Het Gratinga wapen is gedeeld, met boven de wassenaar met twee sterren (er boven of er naast) op een blauw veld en onder de roos in een rood veld.
In het Album Amirocum is weliswaar een iets andere versie te zien, maar dat is geen belangrijke wijziging. Volgens goed gebruik werd vaak de halve Friese adelaar nog toegevoegd.
Het helmteken is wel weer identiek, namelijk een vogel met een klavertje drie in de bek.

Gratinga
De familie Burmania heeft een hele oude band met de naam Gratinga.
Reeds in 1453 verkreeg Upcke Riencks de state Gratinga te Almenum bij Harlingen.

Zijn zoon Rienck Upckes van Burmania, die in 1494 testeerde, was de volgende eigenaar van Gratinga State. Hij woonde in die tijd op het Burmaniahuis te Leeuwarden en was ook bekend als Rienck van Gratinga.

Hierna werd die zijn zoon Bocke Riencks van Burmania (ong. 1470-1556) eigenaar van de state. Deze Bocke noemde zich hierdoor ook wel Bocke van Gratinga.

Ook zijn zoon dr. Rienck Bockes van Burmania (ong. 1510-1563) voerde het Gratinga wapen.
Hij was grietman van Leeuwarderadeel en gehuwd met Deytzen van Unema uit Blija.

Upcke Riencks van Burmania (ong. 1550-?) was zijn zoon en hij huwde Sytske van Eelsma, ongetwijfeld familie van de bekende watergeus Jelle van Eelsma.
Upcke werd grietman van Langewold en ook van hem weten we dat hij het Gratinga wapen voerde, omdat hij daarmee in 1568 zijn oom Doecke van Martena machtigde de state te Techum in Goutum te verkopen.

Het was dus deze Upcke, oftewel Upco in het latijns, die zijn bijdrage gaf aan het Album Amicorum van Seino Mulert.

Door deze oude band is het dus te verklaren dat Upcke van Burmania zijn bijdrage versierde met het Gratinga wapen, welke hij voerde.

Nog een Burmania bijdrage
Overigens is één pagina eerder ook de bijdrage van zijn broer te zien!
Hier zien we namelijk het handschrift van Johan van Burmania (ong. 1540-1570) en later gehuwd met Jel van Glins. Deze Johan, ook wel Johannes, was in aug. 1562 student te Leuven, dus qua tijd klopt dit mooi, want zijn bijdrage dateert van 7 november 1565.

NB: Voor het jaartal staat 'Avarici Biturigum' te staan, wat Bourges in Frankrijk betekent.
(vriendelijke opmerking van Klaas van der Hoek)

Bijdrage van Johan van Burmania in het Album Amicorum
(KB)

De latijnse tekst is volgens de bovengenoemde Klaas van der Hoek:

Tempora Tempore Tempera (tijd heelt alle wonden)

Nobili ac erudito Viro
D. Zenoni a Mulert
haec in perpetuum
amicitiae signum scripsit
Joannes Burmannia.
7. nouemb. Auarici
Biturigum. ao 1565.

Gratinga State

De familie Gratinga woonde dus te Almenum, wat officieel in 1563 een buurtschap van de stad Harlingen werd. Op de zogenaamde Schotanusatlas uit 1718 staat Gratinga Buiren oostelijk van de stad vermeld, ongeveer waar nu het Oude Jaagpad is.

Harlingen op de Schotanusatlas uit 1718

Oude gevelsteen 'Grettinga Buiert' uit voormalige 18e eeuwse herberg in de Gratingaburen te Harlingen.
Nu ingemetseld bij het Hannemahuis aldaar.

Portret Upcke van Burmania
Tot slot is er nog een portret bekend van dr. Upcke Riencks van Burmania (overleden 1557), die Raadsheer in het Hof van Friesland was. Hij was een broer van bovengenoemde Bocke Riencks van Burmania en zoon van Rienck Upckes van Burmania en Eeck van Hania.
De wapens van deze beide ouders staan afgebeeld op zijn portret.
Opnieuw dus het Gratinga wapen, aan de linkerzijde.
Rechts zien we het oude Burmania wapen, met slechts een 'gesteelde' klaver.
Ook hier zien we een opvallende 'wapenverwisseling', want die Eeck van was een dochter van Tjaert van Hania en Bauck van Burmania. Eeck nam dus vermoedelijk het wapen van haar moeder over.

Portret van Upcke van Burmania (overleden 1557)
(RKD.nl)

Van de familie Gratinga zijn overigens ook nog twee portretten bewaard gebleven.
Eigenlijk zijn het Burmania's, maar omdat Sicke Bockes van Burmania (ong. 1490-1538) zich Sicke van Gratinga noemde, werden het dus Gratinga's.

Uit zijn derde huwelijk met Popck van Bonga, werd in 1529 Rienck Sickes van Gratinga geboren.
Deze trouwde met Catharina van Aesgema.
Uit dit huwelijk werd ong. 1565 Rinthje van Gratinga geboren. Zij trouwde ong. 1590 met de hoge officier Juw van Eysinga.

Portret van Rinthje van Gratinga (overl. 1613)
RKD.nl

Verder was er nog een broer van bovengenoemde Rienck van Gratinga, genaamd Ocke van Gratinga (geboren 1533). Ook hij voert uiteraard het Gratinga wapen van zijn vader, die bovenaan op het portret is afgebeeld. Het vrouwenwapen is helaas niet goed te zien, maar zou die van Bonga moeten zijn.

Portret van Ocke van Gratinga (geb. 1533)
(Fries Museum)

States en kastelen in Friesland en daarbuiten

Links:

Blog van André

dinsdag 5 januari 2021

Twee Burmania bijdrages in Album Amicorum van Seino Mulert

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Blogarchief

Over mij

Zoeken in deze blog