zondag 25 februari 2018

17e eeuwse Commandeurs van de Noordelijke schansen

Bij de zoektocht naar meer informatie over 'onze' Schettenser kolonel Schelte van Aysma (1578-1637), kom ik ook regelmatig familie en tijdsgenoten tegen.
Zo moesten deze officieren natuurlijk regelmatig op veldtocht in de 80-jarige oorlog, maar daarnaast zaten ze ook vaak een aantal jaren in een schans of in garnizoen.

De Friese stadhouders waren verantwoordelijk voor de defensie van het Noorden en daarbij hoorden ook een aantal schansen. De bewaking van de grens met Duitsland was hierbij van levensbelang, omdat de Spanjaarden hier bijna vrij toegang tot hadden. In dit grensgebied, wat feitelijk van de Oostfriese Graaf was, werd de Langackerschans opgericht in 1628. Dit was noodzakelijk omdat de oudere Bellingwolderschans vrij kwam te liggen, doordat de Dollard in die tijd verzandde.

Ook fort Lieroord (of: Leeroord) lag in Oostfriesland, maar viel dus onder het gezag van de Friese stadhouder.

De belangrijkste vier schansen waren:

1. de Langackerschans (of: Nieuweschans)
2. Fort Lieroord
3. Fort Bourtange
4. de Bellingwolderschans (of: Oudeschans).

Verder waren er nog een aantal kleinere schansen en versterkte steden, zie 'overige schansen'.

Er was een overeenkomst gesloten tussen de provincies Friesland en Groningen, waarbij de commandeurs meestal werden afgewisseld. Een Friese commandeur werd daarbij dus opgevolgd door een kapitein uit Groningen.

Meestal waren dit kapiteins met enige jaren ervaring, waarbij ze nu konden laten zien of ze ook klaar waren voor de volgende stap in hun carrière, luitenant-kolonel of kolonel.

Helaas zijn er geen lijsten van deze Commandeurs van deze schansen beschikbaar, vandaar dat ik begonnen ben met het aanleggen van deze naamlijsten op basis van toevallige vondsten.

Veel vondsten van officiers tref ik aan in de zogenaamde DTB-boeken, omdat van officieren en soldaten meestal de compagnie wordt vermeld. Dus een soldaat die huwde werd dan vermeld als 'soldaat uit de compagnie van Schelte van Aijsma'. Met Commandeurs gaat dat in principe net zo.

Om de lijsten wat completer te krijgen zou het mooi zijn als lezers hun informatie weer doorgeven.

Aanvullingen en correcties zijn dus van harte welkom via fam.aabuwalda@home.nl


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Zoeken in deze blog