Friese kapiteins (16) : Willem van Inthiema

Friese kapiteins (16) : Willem van Inthiema

---

In deze nieuwe serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie soms veel bekend is, maar soms ook praktisch niets. 

---

Achtergrond
De Friese adellijke familie Van Inthiema heeft een eeuwenlange verbintenis met de stad Workum gehad.
Zo zeer, dat zelfs het stadswapen afgeleid is van het die van de familie Inthiema (of andersom).
In 1686 stierf de laatste mannelijke Inthiema en in 1724 stierf met Maria Helena van Inthiema het geslacht definitief uit.
Willem van Inthiema werd omstreeks 1580 geboren in de Engelse hoofdstad Londen.
Omstreeks 1600 zal hij gehuwd zijn met Armgardina (of: Armgard) Bentinck, een dochter van kapitein in Spaanse dienst, Johan Bentinck en Anna Margaretha van Voorst.
Armgard kwam dus uit een rijke adellijke familie, die op kasteel Breckelenkamp nabij het Twentse Denekamp woonde.
Het feit dat de protestantse Willem een dochter van een vijandige kapitein huwde is best wel bijzonder te noemen.
Na het overlijden van Armgard is Willem opnieuw getrouwd, nu met Foockel van Waltinga, dochter van grietman Hobbe van Waltinga en Jel van Bootsma.
Hun woonplaats is helaas nog niet bekend, maar zou Workum kunnen zijn geweest.

Huis te Breckelenkamp in het buurtschap Breklenkamp
(tekening door Abraham de Haen, 1733)

Uit zijn eerste huwelijk zijn drie kinderen geboren:
1. Margaretha Anna van Inthiema huwde Seerp van Ipema (of: Epema)
2. Armgart van Inthiema huwde Tjalling van Ipema, een broer van bovengenoemde Seerp.
3. Hendrik Frederik van Inthiema huwde Tjemck van Herema.

Ouders
Zijn ouders waren Frederick van Inthiema (ong. 1540->1610) en Margaretha van Heslinga.
Deze Frederick was advocaat en later burgemeester van Workum, de stad waar hun oude stins stond, later ook wel 'Huis Inthiema' genaamd.
Na het begin van de opstand werden zijn goederen verbeurd verklaard, waardoor hij uitweek naar de Duitse stad Emden.
Hierna werd Frederick watergeus en kapitein en hij nam deel aan de inname van Den Briel in 1572.
In 1573 hielp hij, vanwege zijn beroep van advocaat, nog de bekende en beruchte watergeus Willem II van der Marck Lumey, die in ongenade was gevallen door zijn harde optreden tegen zijn tegenstanders.
Frederick nam deel aan de 'zendingen' naar Duitsland en Engeland voor steun en hulp tijdens de opstand.
Dit zal vermoedelijk omstreeks 1580-1585 zijn geweest. Het moet dus op één van die reizen zijn geweest dat onze hoofdpersoon, zijn zoon Willem, in Londen zal zijn geboren.

Tekening van Inthiema State te Workum uit 1723, getekend door Jacobus Stellingwerf.

Militaire carrière
Wellicht was Willem al officier (vaandrig, luitenant) onder kapitein Bloemendael die hij later zou opvolgen.
Op 21 mei 1603 werd Willem kapitein van een compagnie in het Friese Nassause Regiment. Hij volgde toen Aernt van Bloemendael op.
Deze Aernt was vanaf april 1603 aanwezig bij het Beleg van Oostende, maar stierf al gauw van de schrik, zo is beschreven.
Het was dan ook een zeer bloedige strijd, waarbij aan beide kanten tienduizenden doden vielen.

In juli 1604 kondigt hij per brief aan dat hij met zijn compagnie vertrekt naar het Duitse Emden, welke in Staatse handen is.
In 1605 zat zijn luitenant met zijn compagnie in de Duitse stad Lingen, die belegerd werd.
Van 1609-1622 was er het Twaalfjarig bestand met Spanje, waardoor het relatief rustig was in Nederland.
Over zijn dood in 1622 schreef zijn tijdgenoot officier Poppo van Burmania in zijn kroniek:
'Also de capitain Wilhelm van Inthema , wiens compagnije meede in leger waer geweest ende sijn vendrich Pijter Iskens beijde waren gesturwen ende haere ampten vacant waeren, so hebben de Heeren Gedeputerden op den 9-december 1622 den voormelten leutenant van capitain Abbe van Boesma, genaemt Harmen van Wonsdorp, toegenaemt Spainier, tot capitaein gemaeckt in plaetse van Wilhelm van Inthema en mij tot vendrich in de plaets van Pijter Iskens.

Willem wordt dus opgevolgd door Harmen van Wonsdorp, die toen luitenant in de compagnie van kapitein Abbe van Bootsma was.
Kroniekschrijver Poppo van Burmania werd toen vaandrig onder Van Wonsdorp.

Familiewapen

familiewapen Van Inthiema, Stamboek van den Frieschen Adel.

 familiewapen Inthiema, in de waag te Workum (foto: Twitter/Maikel Galama)

Het lijkt erop dat van dit wapen de onderste twee velden verkeerd zijn geschilderd, omdat het hart en de zwaan niet voorkomen op het wapen in het bekende 'Stamboek'.

Stadswapen van Workum, in de Waag van Workum, 1650

Bijzonder is dat het stadswapen dus gebaseerd is op het Inthiema wapen, of uiteraard andersom. Zowel de halve Friese adelaar als de drie lelies komen immers ook voor op het Inthiema wapen.
Dit zegt wel iets over de oorsprong en de eeuwenlange macht van het geslacht Inthiema te Workum.

Overige
In de Hervormde kerk van Workum hangt een geschilderd bord met latijns opschrift, ter nagedachtenis aan Reynolt van Inthiema (1656-1680), die op 24 jarige leeftijd overleed in het Franse Saumur. Hij was een kleinzoon van de gelijknamige broer van Willem van Inthiema.
Er schijnt nog een schilderij van een broer van Willem, Hero van Inthiema, te zijn die geschilderd is door Pieter Feddes van Harlingen.
Verder zijn er helaas geen afbeeldingen bekend van familieleden.

Familieleden in het leger

• zijn vader Frederick van Inthiema (ong. 1540->1610) was watergeus/kapitein
• zijn broer Frederick van Inthiema (ong. 1590-?) was kapitein
• zijn broer Reynolt van Inthiema (ong. 1590->1639) was kapitein
• zijn zoon Hendrik Frederik van Inthiema (ong. 1610-1655) was kapitein en commandeur
• zijn schoonvader Johan Bentinck was kapitein in het Spaanse leger.

Vaandel

niet bekend

Compagnie nr. 18
* Willem van Inthiema (*ong. 1580-U1622)
* Kapitein van 1603-1622
* Voorganger: Aernt Bloemendael
* Opvolger: Harmen van Wonsdorp
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Workum?
 

Meer informatie:
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm
http://digicollectie.tresoar.nl/item.php?object=198&item=252 (Stamboek, Inthiema)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Havezate_Brecklenkamp
https://www.breckelenkamp.nl

 

---

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.

Tot nu verschenen in deze serie:

1. Jacob van Roussel
2. Adriaen Slijp
3. Bonifacius van Scheltema
4. Ludolf Potter
5. Frans van Roussel
6. Abbe van Bootsma
7. Jan Sageman
8. Juw van Eysinga
9. Frans Harinxma van Donia
10. Lolle van Ockinga
11. Taecke van Hettinga
12. Frans van Cammingha
13. Wigle van Hania
14. Arent van Arentsma
15. Wopcke van Herema
16. Willem van Inthiema