zaterdag 11 mei 2019

Friese kapiteins (14) - Arent van Arentsma


Friese kapiteins (14) : Arent van Arentsma
In deze nieuwe serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie soms veel bekend is, maar soms ook praktisch niets. 

Achtergrond
Arent van Arentsma werd omstreeks 1565 geboren, waarschijnlijk te Leeuwarden. Zijn ouders waren Gijsbertus Alberts van Arentsma (1526-1596) en Tieth Arents (of: Arentsma). Gijsbertus was burgemeester van Leeuwarden in 1556 en later raadsheer van het Hof van Friesland. Deze Gijsbertus hetrouwde na het overlijden van zijn vrouw nog met een Machteld Boeymer en werd begraven in de Galileërkerk te Leeuwarden.
Op 23 juni 1583 komen we Arent tegen als student aan de Universiteit van Leiden met de naam 'Arnoldus Aernsma'

Omstreeks 1595 zal hij gehuwd zijn met Margaretha Fockens (ong. 1570-<1615), dochter van Hepcke Fockens en Martje Martini.
Hepcke was de grietman van Opsterland en woonde waarschijnlijk op het stamslot Fockens State in Beetsterzwaag.
Uit zijn huwelijk zijn vijf kinderen bekend: Gijsbertus, Machteld, Margaretha, Mary en Auck. 
De relatie met zijn zoon Gijsbertus was nogal moeizaam, waardoor de Raadsheer Johannes Saeckma zich nogal bekommerde over zijn 'oogappel'.

Waarschijnlijk is Arent in 1617 overleden, want op 15 augustus van dat jaar volgt Homme van Hettinga hem op als kapitein van zijn compagnie.
Er is wat onduidelijkheid over zijn sterfdatum, omdat hij waarschijnlijk nog een broer heeft gehad met de naam Albert, die ook kapitein was.
Deze Albert, die waarschijnlijk ook kapitein was, overleed op 4 december 1606 volgens het 'Dootboeck' van Ernst Harinxma van Donia.
De kans is echter aanwezig dat het hier om dezelfde persoon gaat.
Helaas is zijn grafsteen niet bewaard gebleven en hebben we ook geen schilderij of afbeelding van Arent. Ook zijn er in het geheel geen schilderijen of andere voorwerpen van de familie Arentsma bekend.

De familienaam Arentsma wordt ook wel als Aernsma geschreven en de familie wordt gerekend tot de oude Friese adel.
Helaas stierf de familie al vroeg uit in 1631, met het overlijden van zijn zoon Gijsbertus.

Militaire carrière
Op 17 april 1595 is zijn benoeming door de Friese Staten als kapitein, toen hij Mathijs Egberts (alias: Cnoop) opvolgde, die afkomstig uit het Duitse Emden was.
De kans is dan ook groot dat Arent eerst als vaandrig en luitenant diende onder deze Matthijs.
In het jaar 1600 was Arent aanwezig bij de beroemde Slag bij Nieuwpoort.
Het jaar erop, 1601, gaat hij met zijn compagnie op veldtocht naar Brabant, waar hij onder Quirijn de Blau valt die zes compagnieën onder zich heeft.
Dat jaar treffen we we hem aan bij het beleg van Rijnberk.
Hierna horen we even niets van hem, maar vanaf 1609 is er dan ook het Twaalfjarig bestand met Spanje.
Zoals hierboven reeds gemeld overlijdt hij in 1617 en volgt Homme van Hettinga hem op als kapitein.

 Familiewapen
Het familiewapen bestaat slechts uit een vleugel, wellicht van een Arend.
Ook het helmteken is dezelfde vleugel.
Het is hierdoor een zogenaamd 'sprekend' wapen.


Familiewapen Van Arentsma
(Stamboek van den Frieschen Adel)


Familieleden in het leger
  • Waarschijnlijk een broer Albert van Arentsma (?-1606), kapitein.
  • Zoon Gijsbertus van Arentsma (1597-1631) was kapitein
  • Dochter Margaretha van Arentsma (ong. 1602-?) huwde kapitein Sybren van Walta (ong. 1600-<1645)
Vaandel
vaandel compagnie Arent van Arentsma, in gebruik ca. 1602

Compagnie nr. 10
* Arent van Arentsma (*ong. 1565-U1617?)
* Kapitein van 1595-1617
* Voorganger: Mathijs Egberts, alias Cnoop
* Opvolger: Homme van Hettinga
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Leeuwarden?
 

 Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.
Tot nu verschenen in deze serie:

  1. Jacob van Roussel
  2. Adriaen Slijp
  3. Bonifacius van Scheltema
  4. Ludolf Potter
  5. Frans van Roussel
  6. Abbe van Bootsma
  7. Jan Sageman
  8. Juw van Eysinga
  9. Frans Harinxma van Donia
  10. Lolle van Ockinga
  11. Taecke van Hettinga
  12. Frans van Cammingha
  13. Wigle van Hania
  14. Arent van Arentsma
op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten