zondag 5 mei 2019

Friese kapiteins (13) - Wigle van Hania


Friese kapiteins (13) : Wigle van Hania
In deze nieuwe serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden. Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie soms veel bekend is, maar soms ook praktisch niets. 

Achtergrond
Omstreeks 1570 werd Wigle van Hania geboren, waarschijnlijk op het stamslot Hania State te Weidum.
Daar woonden zijn ouders Dye van Hania en Sjucke van Hettinga. Het beroep van zijn vader is niet bekend, maar wel was hij kerkvoogd in 1567 aldaar.
Er was overigens ook een Hania State in Holwerd, maar er is geen familierelatie tussen deze twee Hania geslachten bekend.
Tot slot kan nog gezegd worden dat, volgens hun genealogie, reeds in 1199 een Wigle Hania de kerk te Weidum liet bouwen, met behulp van conversen van het klooster Ludingakerk.
Vermoedelijk studeerde hij in 1587 aan de universiteit van het Duitse Herborn. Daar is dat jaar namelijk een Viglius Hania uit Weidum ingeschreven, maar dit zou ook zijn neef met dezelfde naam kunnen zijn.
'Onze' Wigle zal omstreeks 1600 gehuwd zijn met Aaltje van Scheltema, afkomstig van Bornwird.
Aaltje overleed al op 30 mei 1608 op jonge leeftijd.
Uit hun huwelijk zijn drie kinderen geboren, waarvan alleen zoon Tiete van Hania huwde.
Pas op 23 oktober 1619 huwde Wigle opnieuw, nu met Gesina Polman. Zij kwam uit een militaire familie, want drie broers van haar zaten ook in het leger.
Uit dit 2e huwelijk is dochter Sjucke van Hania geboren die in 1649 met kapitein en kolonel Feye van Burmania huwde.

 Grafzerk
Op 28 november 1630 overleed Wigle en werd hij eervol in de kerk van Weidum begraven.
Zijn mooie grafsteen is hier nog steeds aanwezig en zijn broer Tiete, eveneens hopman in het Staatse leger, ligt naast hem begraven.
In opdracht van het Fries Genootschap maakte de kunstschilder Albert Martin in de 19e eeuw tekeningen van o.a. deze grafzerken.
Wigle staat ten voeten uit afgebeeld op de zerk in militaire outfit, bijna exact gelijk als de zerk voor zijn broer.
Opvallend is dat het jaartal en datum niet zijn uitgebeiteld op de zerk toen Wigle kwam te overlijden.
De volledige tekst erop is als volgt:

Ao 16.. de .. sterf de eed en manhafte hopman Viglus Hannya
Ao 1608 de 30 may sterf d eed en duchtz iuffrou Aelke va Scheltema

Beide stenen zijn gemaakt door Pieter Claes (Antiek) die, afkomstig van Franeker, in Leeuwarden zijn werkplaats had.
Pieter Claes heeft in Schettens maar liefst vier grafzerken gemaakt, waarvan drie voor de familie Van Osinga.


Grafzerk van Wigle van Hania in de kerk te Weidum
(foto: Hans Zijlstra)



tekening van de grafzerk van kapitein Wigle van Hania
(foto: www.walmar.nl)

Militaire carrière
Het is niet bekend wanneer hij benoemd werd als kapitein, maar er is al een vaandel van hem bekend uit circa 1601.
Het volgende jaar, 1602, is hij present bij het Beleg van Oostende, de Belgische kustplaats die door de Spanjaarden drie jaar lang werd belegerd.
Samen met de Friese kapiteins Frederik van Grovestins, Hans Adam Kijff en de nog niet geïdentificeerde Heckman was hij vanaf april 1602 aldaar aanwezig

uit: Philippe Fleming - Oostende vermaerde, gheweldighe, lanckduyrighe, ende bloedighe belegheringhe, bestorminghe ende stoute aenvallen - 1621

In 1620 komen we Wigle tegen, als hij als kapitein meeloopt in de lijkstatie van de overleden stadhouder Willem Lodewijk van Nassau (Us Heit). 
In 1621 is hij Commandeur van de Bellingwolderschans te Bellingwolde.
In 1623 staat hij nog steeds vermeld als kapitein, omdat hij dat jaar de 'taux', een soort belasting, moest betalen.
Op 5 april 1628 werd hij opgevolgd door Bonefaes van Scheltema, zijn zwager, die daarvoor 10 jaar lang zijn luitenant was geweest.

 Familiewapen
 Het Hania familiewapen volgens het Stamboek van den Frieschen Adel.

Het is een zogenaamd sprekend wapen met de hand, in het Fries 'han'.
Ernaast staan twee lelies afgebeeld en als helmteken heeft het wapen hetzelfde symbool.

 Familieleden in het leger
  • Zijn broer Tiete van Hania (ong. 1560-1605) was kapitein
  • Zijn broer Gale van Hania (ong. 1560-1618?) was kapitein
  • De zus van Aaltje, Ursel van Scheltema, huwde Werp van Tjessens (ong. 1560-<1626) die vaandrig was.
  • De broer van Aaltje, Schelte van Scheltema (ong. 1570->1631) was kapitein
  • De broer van Aaltje, Bonifacius van Scheltema (ong. 1580-1633) was kapitein
  • De broer van Gesina Polman, Anton Polman (1574-1662), was kapitein
  • De broer van Gesina Polman, Johan Polman (1579-1653), was kapitein
  • De broer van Gesina Polman, Rudolf Polman, was overste-luitenant.
Vaandel

Vaandel in gebruik bij zijn compagnie, ca. 1598-1603 en ca. 1621-1628
 
Compagnie nr.
* Wigle van Hania (*ong.1570-U1630)
* Kapitein van ?-1628
* Voorganger: ?
* Opvolger: zijn zwager Bonefaes van Scheltema
* Hoogste militaire functie: kapitein
* Woonplaats: Weidum?

Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.
Tot nu verschenen in deze serie:


op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten