Friese kapiteins (62) : Douwe Aylva van Loo
In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e
eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden.
Het is een lange rij van
vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is
verschenen.
Achtergrond
De familie Van Loo is een oude adellijke familie, afkomstig uit Dordrecht. Zij
bekleedden daar belangrijke functies zoals landsadvocaat van de Staten van
Holland.
In 1515 was een Albrecht van Loo Raadsheer bij het Hof van Friesland en hij was
de stamvader van de Friese tak.
Douwe Aylva van Loo werd in 1639 geboren als zoon van Gerrit Arents van Loo en
His Douwesdr. van Aylva.
Omdat hij naar zijn grootvader (Douwe Ernstes van Aylva) van moederskant werd
vernoemd, kreeg hij de dubbele achternaam Aylva van Loo.
Zijn ouders woonden vermoedelijk in 1639 al te Leeuwarden, waar Douwe dan ook
waarschijnlijk zal zijn geboren.
Vader Gerrit van Loo was kapitein in het Friese Nassause Regiment en werd later
zelfs nog luitenant-kolonel.
Behalve Douwe, werd in 1644 nog Arent van Loo geboren, die ook weer kapitein zou
worden.
Douwe trouwde op 18 november 1660 te Beers met Helena van Botnia.
Zijn huwelijk was een enorm strategische, want via zijn vrouw kwam hij namelijk
te wonen op Mammema State te Jelsum.
Haar ouders waren Dominicus Justus van Botnia (1617-1660) en Geertruida van
Meckema (ong. 1615- >1660).
Dominicus was grietman van Baarderadeel van 1648 tot zijn overlijden in 1660 en
met hem stierf het geslacht Botnia in mannelijke lijn uit.
Als enige dochter werd Helena geboren, die dus de laatste naamdrager van de
Botnia's was en erfgenaam van de Mammema State.
 | |
|
Zijn overlijdensplaats en begrafenisplaats zijn helaas niet bekend, maar vermoedelijk is Douwe begraven in de Jacobijnerkerk te Leeuwarden.
De Friese roots lagen immers in deze Friese hoofdplaats.
Mammema State
Douwe en Helena kwamen dus met hun trouwen in 1660 op Mammema State te Jellum te
wonen.
Helena haar ouders Dominicus Justus van Botnia en Geertruida van Meckema zullen
hier vanaf ongeveer 1645 hebben gewoond.
Deze state was daarvoor bewoond door Doecke van Botnia en zijn vrouw Ymck van
Dekema.
Ymck haar vader was de bekende 'jonker Sicke van Dekema (1548-1625), die
uiterard ook bewoner was van Mammema State.
Na het overlijden van Douwe hertrouwde Helena in 1671 met luitenant-kolonel
Watze van Burmania.
Op 16 maart 1708 overleed Helena van Botnia, waarna ze werd begraven in de kerk
van Jellum, waar haar tweede man ook begraven werd.
 |
| 't slot Mammema te Jellum in Baerderadeel, behoort Jonker Douwe van Burmania, in 1723 (tekening J. Stellingwerf, 1723) |
Rouwbord
Sinds juni 2021 hangt het rouwbord van Douwe Aylva van Loo in de Jacobijnerkerk
te Leeuwarden.
De onlangs overleden eigenaar, schonk het aan deze kerk, die het een mooi
plekje in de kerk heeft gegeven.
Dat het oorspronkelijk ook in deze kerk heeft gehangen is inmiddels bewezen, doordat de 17e eeuwse Hesman het in zijn wapenboek heeft genoteerd en beschreven.
Op het rouwbord staan de familiewapens van zijn zestien (adellijke) voorouders.
In het midden staat zijn eigen familiewapen, met heel toepasselijk twee
gekruiste zwaarden.
De tekst eronder is als volgt:
J. Douwe Aylua Van Loo
Grietman over Baerderadeel
ende mede Raad ter Admi-
ralityt int Noorderquartier
Obyt den 13 May Aetatis 30
Ao. 1669
 |
| Rouwbord van Douwe Aylva van Loo (1639-1669). (foto: Ad Fahner / Facebook) |
De familiewapens zijn als volgt ingedeeld:
Linksboven: de betovergrootvaders van vaderskant
Linksonder: de betovergrootmoeders van vaderskant
Rechtsboven: de betovergrootvaders van moederskant
Rechtsonder: de betovergrootmoeders van moederskant
 |
| De voorouders van Douwe Aylva van Loo met helemaal rechts de zestien voorouders. Hun wapens staan allemaal afgebeeld op het rouwbord. |
Rouwbord Damas van Loo
Opvallend is overigens de gelijkenis met het rouwbord van zijn oom Damas van Loo.
Dit bord werd in 2019 geveild en de huidige plek is momenteel helaas onbekend.
 |
| Rouwbord van Damas van Loo (voorheen archiefdepot Abn-Amro Nederland) |
.
Militaire carrière
Aangezien de familie één van de bekendste officierenfamilies van
Friesland zou worden, lag ook voor Gerrit deze carrière voor de hand.
Op 4 februari 1658 werd hij benoemd als kapitein, als opvolger van zijn
oom Arent Arents van Loo, die toen kort tevoren was overleden.
Amper een half jaar later volgde Arnold van Vierssen hem alweer op als
kapitein.
Douwe had namelijk zijn zinnen gezet op een nieuwe carrière als
ritmeester, dat was een kapitein bij de cavalerie, dus 'te paard'.
Op 19 augustus 1658 werd hij benoemd als ritmeester, als opvolger van
Johannes Nauta van Hesens, die overigens onder de mooiste 'ritmeesterzerk' in de
kerk van Jorwerd ligt begraven.
Lang heeft zijn carriere als ritmeester echter niet geduurd, want op 20
juli 1661 volgde Douwe Sirtema van Grovestins hem weer op.
Bestuurlijke carrière
Door het overlijden van zijn schoonvader Dominicus Justus van Botnia op
13 april 1660, kwam namelijk de functie van grietmvan van Baarderadeel vacant.
Op 4 mei 1660 werd hij al benoemd in deze eervolle en belangrijke functie en
even later dat jaar trouwde hij met Helena.
Naast zijn functie als grietman was Douwe dus, volgens het rouwbord, ook Raad
ter Admiraliteit van het Noorderkwartier.
Omdat hij als grietman in de Friese Staten zat, kon hij dit ambt bij de
Admiraliteit ook uitoefenen.
De admiraliteit van het Noorderkwartier zetelde om de drie maanden in Hoorn en Enkhuizen.
In 1664 was hij aanwezig bij de lijkstatie (begrafenisstoet) van de Friese
stadhouder Willem Frederik.
Hij was toen ook Raad ter Admiraliteit van Rotterdam.
In 1669 overleed Douwe echter al op 30-jarige leeftijd, waarna Ernst Mockema van
Harinxma thoe Slooten hem opvolgde als grietman.
Lijkstatie Willem Frederik
In 1664 overleed de Friese stadhouder Willem Frederik van Nassau-Dietz, waarna
hij op 15 december dat jaarr werd begraven in de Grote kerk te Leeuwarden.
Van de rouwstoet werd een prent van 25 pagina's gemaakt, waarop o.a. 'onze'
Douwe levensecht werd getekend.
Dat de afbeeldingen levensecht waren, weten we omdat het schetsboekje deels
bewaard is gebleven, gemaakt door Frans Carree.
Gelukkig is hierin de schets van Douwe Aylva van Loo bewaard gebleven met de
naam erbij vermeld.
 |
| Op plaat 16 staan leden van Friese Staten namens Westergo afgebeeld. Helemaal links zien we Jr. Douwe Aylva van Loo staan met naast hem dr. Gerhardus Adius, beiden namens de grietenij Baarderdeel. |
Van weghen Wester-goo
Baerderadeel
Jr. Douwe Aylva van Loo, Grietman, mede Admiraliteyt tot Rotterdam
Dr. Gerhardus Adius
 |
| Douwe Aylva van Loo (l) en Gerhardus Adius (r) in de lijkstatie van Willem Frederik in 1664. |
 |
portretje met onderschrift:
|
Familiewapen
 |
| Familiewapen Van Loo (Stamboek van den Frieschen Adel) |
Familieleden in het leger
- Zijn vader Gerrit Arents van Loo (ong. 1610-1645) was luitenant-kolonel
- Zijn oom Boudewijn van Loo (ong. 1600-1648) was kapitein
- Zijn oom Ernst van Aylva (ong. 1620-1665) was kolonel
- Zijn oom Damas van Loo (ong. 1605-1666) was luitenant-kolonel
- Zijn oom Arent Arents van Loo (ong. 1610->1656) was kapitein
- Zijn broer Arent Gerrits van Loo (1644-1667) was kapitein
- Bijna alle neven werden ook weer officier in het Friese Regiment.
Vaandel
onbekend
Compagnie nr. C26
* Douwe Aylva van Loo (1639-1669)
* Kapitein van 1658-1658
* Voorganger: zijn oom Arent Arents van Loo
* Opvolger: Arnold van Vierssen
Ritmeesters 3
* Ritmeester van 1658-1661
* Voorganger: Johannes Nauta van Hesens
* Opvolger: Douwe Sirtema van Grovestins
* Hoogste militaire functie: ritmeester
* Woonplaats: Jellum, Mammema State
Bronnen / meer informatie
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm|
http://www.stinseninfriesland.nl/MammemaState.htm
http://www.mpaginae.nl/GS/GSnaaml.htm
http://images.tresoar.nl/wumkes/periodieken/dvf/dvf-0382-1918-26.pdf
https://www.museum.frl/collectie/objecten/2645/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_grietmannen_van_Baarderadeel
Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel
mogelijk te reconstrueren.
Friese Nassause Regiment
Kapitein
Friese Nassause Regiment
Luitenant
Groninger Nassause Regiment
Kapitein
Hoogduitse Nassause Regiment
Kapitein