vrijdag 25 juni 2021

Friese kapiteins (62) : Douwe Aylva van Loo

 

Friese kapiteins (62) : Douwe Aylva van Loo


In deze serie worden de Friese kapiteins behandeld, die in de 16e en 17e eeuw in het 'Friesche Nassause Regiment' dienden.
Het is een lange rij van vooral adellijke officiers, van wie meestal nog niet eerder een minibiografie is verschenen.

 


Achtergrond
De familie Van Loo is een oude adellijke familie, afkomstig uit Dordrecht. Zij bekleedden daar belangrijke functies zoals landsadvocaat van de Staten van Holland.
In 1515 was een Albrecht van Loo Raadsheer bij het Hof van Friesland en hij was de stamvader van de Friese tak.

Douwe Aylva van Loo werd in 1639 geboren als zoon van Gerrit Arents van Loo en His Douwesdr. van Aylva.
Omdat hij naar zijn grootvader (Douwe Ernstes van Aylva) van moederskant werd vernoemd, kreeg hij de dubbele achternaam Aylva van Loo.

Zijn ouders woonden vermoedelijk in 1639 al te Leeuwarden, waar Douwe dan ook waarschijnlijk zal zijn geboren.
Vader Gerrit van Loo was kapitein in het Friese Nassause Regiment en werd later zelfs nog luitenant-kolonel.
Behalve Douwe, werd in 1644 nog Arent van Loo geboren, die ook weer kapitein zou worden.

Douwe trouwde op 18 november 1660 te Beers met Helena van Botnia.
Zijn huwelijk was een enorm strategische, want via zijn vrouw kwam hij namelijk te wonen op Mammema State te Jelsum.
Haar ouders waren Dominicus Justus van Botnia (1617-1660) en Geertruida van Meckema (ong. 1615- >1660).
Dominicus was grietman van Baarderadeel van 1648 tot zijn overlijden in 1660 en met hem stierf het geslacht Botnia in mannelijke lijn uit.
Als enige dochter werd Helena geboren, die dus de laatste naamdrager van de Botnia's was en erfgenaam van de Mammema State.



Op 16 augustus 1661 deed Helena van Botnia belijdenis van haar geloof in de Hervormde Gemeente van Jellem-Beers.
Op 24 september 1661 werd Douwe Aylva van Loo, grietman van Baarderadeel, lidmaat van de Hervormde Gemeente te Jellum-Beers.


Het huwelijk tussen Douwe en Helena duurde slechts negen jaar en leverde geen nakomelingen op.
Zijn overlijdensplaats en begrafenisplaats zijn helaas niet bekend, maar vermoedelijk is Douwe begraven in de Jacobijnerkerk te Leeuwarden.

De Friese roots lagen immers in deze Friese hoofdplaats.

Mammema State
Douwe en Helena kwamen dus met hun trouwen in 1660 op Mammema State te Jellum te wonen.
Helena haar ouders Dominicus Justus van Botnia en Geertruida van Meckema zullen hier vanaf ongeveer 1645 hebben gewoond.
Deze state was daarvoor bewoond door Doecke van Botnia en zijn vrouw Ymck van Dekema.
Ymck haar vader was de bekende 'jonker Sicke van Dekema (1548-1625), die uiterard ook bewoner was van Mammema State.
Na het overlijden van Douwe hertrouwde Helena in 1671 met luitenant-kolonel Watze van Burmania.
Op 16 maart 1708 overleed Helena van Botnia, waarna ze werd begraven in de kerk van Jellum, waar haar tweede man ook begraven werd.


't slot Mammema te Jellum in Baerderadeel, behoort Jonker Douwe van Burmania, in 1723
(tekening J. Stellingwerf, 1723)


Rouwbord
Sinds juni 2021 hangt het rouwbord van Douwe Aylva van Loo in de Jacobijnerkerk te Leeuwarden.
De onlangs overleden eigenaar, schonk het aan  deze kerk, die het een mooi plekje in de kerk heeft gegeven.
Dat het oorspronkelijk ook in deze kerk heeft gehangen is inmiddels bewezen, doordat de 17e eeuwse Hesman het in zijn wapenboek heeft genoteerd en beschreven.

Op het rouwbord staan de familiewapens van zijn zestien (adellijke) voorouders.
In het midden staat zijn eigen familiewapen, met heel toepasselijk twee gekruiste zwaarden.
De tekst eronder is als volgt:

J. Douwe Aylua Van Loo
Grietman over Baerderadeel
ende mede Raad ter Admi-
ralityt int Noorderquartier
Obyt den 13 May Aetatis 30
Ao. 1669

 

Rouwbord van Douwe Aylva van Loo (1639-1669).
(foto: Ad Fahner / Facebook)

De familiewapens zijn als volgt ingedeeld:
Linksboven: de betovergrootvaders van vaderskant
Linksonder: de betovergrootmoeders van vaderskant
Rechtsboven: de betovergrootvaders van moederskant
Rechtsonder: de betovergrootmoeders van moederskant


De voorouders van Douwe Aylva van Loo met helemaal rechts de zestien voorouders.
Hun wapens staan allemaal afgebeeld op het rouwbord.


Rouwbord Damas van Loo
Opvallend is overigens de gelijkenis met het rouwbord van zijn oom Damas van Loo.
Dit bord werd in 2019 geveild en de huidige plek is momenteel helaas onbekend.


 Rouwbord van Damas van Loo
(voorheen archiefdepot Abn-Amro Nederland)

.

Militaire carrière
Aangezien de familie één van de bekendste officierenfamilies van Friesland zou worden, lag ook voor Gerrit deze carrière voor de hand.
Op 4 februari 1658 werd hij benoemd als kapitein, als opvolger van zijn oom Arent Arents van Loo, die toen kort tevoren was overleden.
Amper een half jaar later volgde Arnold van Vierssen hem alweer op als kapitein.

Douwe had namelijk  zijn zinnen gezet op een nieuwe carrière als ritmeester, dat was een kapitein bij de cavalerie, dus 'te paard'.
Op 19 augustus 1658 werd hij benoemd als ritmeester, als opvolger van Johannes Nauta van Hesens, die overigens onder de mooiste 'ritmeesterzerk' in de kerk van Jorwerd ligt begraven.
Lang heeft zijn carriere als ritmeester echter niet geduurd, want op 20 juli 1661 volgde Douwe Sirtema van Grovestins hem weer op.

Bestuurlijke carrière
Door het overlijden van zijn schoonvader Dominicus Justus van Botnia op 13 april 1660, kwam namelijk de functie van grietmvan van Baarderadeel vacant.
Op 4 mei 1660 werd hij al benoemd in deze eervolle en belangrijke functie en even later dat jaar trouwde hij met Helena.   
Naast zijn functie als grietman was Douwe dus, volgens het rouwbord, ook Raad ter Admiraliteit van het Noorderkwartier.
Omdat hij als grietman in de Friese Staten zat, kon hij dit ambt bij de Admiraliteit ook uitoefenen.
De admiraliteit van het Noorderkwartier zetelde om de drie maanden in Hoorn en Enkhuizen.

In 1664 was hij aanwezig bij de lijkstatie (begrafenisstoet) van de Friese stadhouder Willem Frederik.
Hij was toen ook Raad ter Admiraliteit van Rotterdam.

In 1669 overleed Douwe echter al op 30-jarige leeftijd, waarna Ernst Mockema van Harinxma thoe Slooten hem opvolgde als grietman.
 

Lijkstatie Willem Frederik
In 1664 overleed de Friese stadhouder Willem Frederik van Nassau-Dietz, waarna hij op 15 december dat jaarr werd begraven in de Grote kerk te Leeuwarden.
Van de rouwstoet werd een prent van 25 pagina's gemaakt, waarop o.a. 'onze' Douwe levensecht werd getekend.
Dat de afbeeldingen levensecht waren, weten we omdat het schetsboekje deels bewaard is gebleven, gemaakt door Frans Carree.
Gelukkig is hierin de schets van Douwe Aylva van Loo bewaard gebleven met de naam erbij vermeld.

Op plaat 16 staan leden van Friese Staten namens Westergo afgebeeld.
Helemaal links zien we Jr. Douwe Aylva van Loo staan met naast hem dr. Gerhardus Adius, beiden namens de grietenij Baarderdeel.


Van weghen Wester-goo
Baerderadeel

Jr. Douwe Aylva van Loo, Grietman, mede Admiraliteyt tot Rotterdam
Dr. Gerhardus Adius
 

Douwe Aylva van Loo (l) en Gerhardus Adius (r) in de lijkstatie van Willem Frederik in 1664.



portretje met onderschrift:
Jr. Douwe Aylva van Loo, Grietman |ower Baerderadeel mede Raed ter Admiraliteyt tot Rotterdam wegens I de Provincie van Frieslandt (pi. 16, de le van links).

 


Familiewapen

Familiewapen Van Loo
(Stamboek van den Frieschen Adel)



Familieleden in het leger

  • Zijn vader Gerrit Arents van Loo (ong. 1610-1645) was luitenant-kolonel
  • Zijn oom Boudewijn van Loo (ong. 1600-1648) was kapitein
  • Zijn oom Ernst van Aylva (ong. 1620-1665) was kolonel
  • Zijn oom Damas van Loo (ong. 1605-1666) was luitenant-kolonel
  • Zijn oom Arent Arents van Loo (ong. 1610->1656) was kapitein
  • Zijn broer Arent Gerrits van Loo (1644-1667) was kapitein
  • Bijna alle neven werden ook weer officier in het Friese Regiment.

Vaandel
onbekend


 

Compagnie nr. C26
* Douwe Aylva van Loo (1639-1669)
* Kapitein van 1658-1658

* Voorganger: zijn oom Arent Arents van Loo
* Opvolger: Arnold van Vierssen
Ritmeesters 3
* Ritmeester van 1658-1661
* Voorganger: Johannes Nauta van Hesens
* Opvolger: Douwe Sirtema van Grovestins

* Hoogste militaire functie: ritmeester
* Woonplaats: Jellum, Mammema State

 

Bronnen / meer informatie
http://www.mpaginae.nl/Nauta/kapiteins.htm|
http://www.stinseninfriesland.nl/MammemaState.htm
http://www.mpaginae.nl/GS/GSnaaml.htm

http://images.tresoar.nl/wumkes/periodieken/dvf/dvf-0382-1918-26.pdf
https://www.museum.frl/collectie/objecten/2645/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_grietmannen_van_Baarderadeel



Samen met Jeroen Punt (NMM) proberen we de lijsten van Friese compagnies zoveel mogelijk te reconstrueren.
 

Friese Nassause Regiment
Kapitein

  1. Jacob van Roussel

  2. Adriaen Slijp

  3. Bonefacius van Scheltema

  4. Ludolf Potter

  5. Frans van Roussel

  6. Abbe van Bootsma

  7. Jan Sageman

  8. Juw van Eysinga

  9. Frans van Donia

  10. Lolle van Ockinga

  11. Taecke van Hettinga

  12. Frans van Cammingha

  13. Wigle van Hania

  14. Arent van Arentsma

  15. Wopcke van Herema

  16. Willem van Inthiema

  17. Ids van Eminga

  18. Seerp van Dijxtra

  19. Sybren van Walta

  20. Tiete van Galama

  21. Jacques van Oenema

  22. Sybe van Aylva

  23. Jan van Burmania

  24. Juw van Harinxma

  25. Jarich van Hottinga

  26. Epe van Heemstra

  27. Damas van Loo

  28. Douwe van Andringa

  29. Rienck van Dekema

  30. Ruurd van Feytsma

  31. Binnert van Heringa

  32. Wybren van Roorda

  33. Johan van Bonga

  34. Idzart van Grovestins

  35. Frans Aebinga van Humalda

  36. Hans van Oostheim

  37. Jan van Idsaerda

  38. Gosewijn van Wiedenfelt

  39. Tjalling van Sixma

  40. Georg Frederick thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg

  41. Doecke van Hemmema

  42. Philip van Boshuizen

  43. Harmen van Wonsdorp

  44. Willem van Haren

  45. Douwe van Glins

  46. Hessel van Aysma

  47. Quirijn de Blau

  48. Jacob van Ruffelaer

  49. Peter Sedlnitsky

  50. Tjaard Wederspan

  51. Jacques van Challansi

  52. Doecke van Rinia

  53. Doecke van Martena

  54. Tjaard Tjebbes Hobbema

  55. Jan Gerckes Hoptilla

  56. Michiel Hagen

  57. Simon Jongestall

  58. Leendert Huijghis

  59. Rencke van Lycklama

  60. Tjerk van Solckema

  61. Taecke Lieuwes

  62. Douwe Aylva van Loo

Friese Nassause Regiment
Luitenant

  1. Rienck van Sytzama

  2. Hoyte van Goslinga

 

Groninger Nassause Regiment
Kapitein

  1. Caspar van Ewsum

  2. Boiocko van der Wenghe

Hoogduitse Nassause Regiment
Kapitein

  1. Nicolaas van Boringer